Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Jàkåriya qo‘zg‘îlîni. Yuz yillik urush dàvîmidà 
sîliqlàrdàn ko‘proq dåhqînlàr àziyat chåkkànlàr. Àmmî 
õo‘jàyinlàr «Sîddà Jàkning yålkàsi kång, u hàmmà îg‘irlik-
ni ko‘tàràdi!» dåyishgàn. Îddiy dåhqîngà nisbàtàn ish-

---

95
IV BÎB. YEVROPADÀ MARKAZLASHGAN DÀVLÀTLÀRNING TÀSHKIL TÎPISHI
làtilàdigàn làqàb «Jàk» kåyinchàlik qo‘zg‘îlînning nîmigà 
àylànàdi.
Fransiyaning Bîvå îkrugidà 1358-yil mày îyidà bîsh-
làngàn dåhqînlàr qo‘zg‘îlîni tàriõdà «Jàkåriya» nîmini 
îlàdi. Qo‘shni vilîyatlàrgà hàm tàrqàlgàn qo‘zg‘îlîndà 
yuz mingga yaqin kishi qàtnàshgàn. Qo‘zg‘olonchilar-
ning shiori «barcha zodagonlarni bitta ham qoldirmay qirib 
tashlash» edi. Bunga ularning dehqonlarga o‘tkazgan og‘ir 
zulmi sabab bo‘lgan. Qo‘zg‘îlînchilàr fåîdàllar qàl’àlàrini 
tàlàb, sîliq hujjàtlàrini, ro‘yxàtlàrini yondirib yubîràdilàr. 
Ko‘p o‘tmày fåîdàllàr birlàshib Gilîm Kàl bîshchiligidàgi 
qo‘zg‘îlînni bîstiràdi. Qo‘zg‘olonning yana takrorlanishi-
dan qo‘rqqan feodallar dehqonlarni to‘lov evaziga qaram-
likdan ozod etishni tez 
latadilar. 
1. Yuz yillik urushning asosiy sabablari nimada 
bo‘lgan?
2. Nima sababdan urushning dastlabki davrida 
Fransiya qo‘shinlari mag‘lubiyatga uchragan?
3. Xaritadan dastlabki bosqichda janglar bo‘lgan 
joylarni ko‘rsating.
4. Jakeriya qo‘zg‘olonining sabablari va ahamiyatini 
so‘zlab bering.
25-§. FRANSIYADA MUTLAQ MONARXIYA
Yuz yillik urushning dàvîmi. 1360-yilda 
Àngliya Fransi 
yagà tàklif etgàn tinchlik 
sulhi bo‘yichà màmlàkàt hududlàrining 
1/3 qismi inglizlàrgà o‘tàdi. Fransiya 
qirîli Kàrl V hàrbiy islîhîtlàr o‘tkàzib, 
kuchli flît và to‘pchilàr qo‘shini tuzish 
-
gà kiri 
shàdi. Yagona qo‘mîndînlik jîriy 
etilib, uning vàkîlàtlàri kångàytirilàdi. 
Ushbu làvîzimgà tàyinlàngàn Dyugåklàn 
yirik jànglàrgà kirmàsdàn kichik jànglàr 
78-rasm. Karl V 
Dono

---

96
IV BÎB. YEVROPADÀ MARKAZLASHGAN DÀVLÀTLÀRNING TÀSHKIL TÎPISHI
79-rasm. Janna d’Ark 
Karl VII ning toj 
kiyish marosimida
îrqàli dåyarli bàrchà hududlàrini inglizlàrdàn îzîd qilàdi. 
Låkin urushdàgi g‘àlàbàlàr uzîqqà cho‘ 
zilmàydi.
Qirîl sàrîyidàgi kålishmîvchiliklàrdàn fîydàlàngàn ing-
liz 
làr 1415-yilning kuzidà Nîrmàndiyagà qo‘shin tushiràdi. 
Àzånkur jàngidà yanà frànsuzlàr qo‘shini tîr-mîr etilàdi. 
Màmlàkàtning yarmi Àngliya qo‘ligà o‘tib, cherkov va 
ruhîniylàr ingliz qirîlini tàn îlishadi. Burgundiya gersogi 
hàm inglizlàr tîmînigà o‘tàdi. Uning ko‘màgidà inglizlàr 
Pàrijni egallaydi.
Ko‘p o‘tmay, 1420-yilda tuzilgan sulh shàrtnîmàsi-
da Àngliya qi 
rîlining Fransiya malikasidan tug‘ilajak 
o‘g‘li bir 
làshgàn Àngliya và Fransiyaning qirîli bo‘li-
shi ko‘rsàtilàdi. Fransiya qirîlining o‘g‘li hokimiyatdan 
mahrum etiladi. Ayni paytdan yuz yillik urushning õu-
susiyati o‘zgàrib, ingliz qo‘ 
shinlàrigà qàrshi îddiy õàlq 
ko‘tàrilàdi.