Tarixi (XIX asrningikkinchi yarmi XX asr boshlari)

О ‘zingizn i sin ang!
1920-yil 2-sentabrda F. Xo‘jayev - ...
1920-yil 29-avgustda ... Muvaqqat inqilobiy qo‘mita
Tarixiy hujjat
Buxoro amirligi xazinasi haqida
Buxoro amirining bosh vaziri - qo‘shbegi Mirzo Nasrulloning shaxsan o‘zi tuzgan ro‘yxat bo‘yicha: Buxoro tillasi 1148380 dona, rus tillasi - 4365100 dona, yombi holidagi gamburg tillasi - 17 dona, kumushi - 45 tonna, rus kumushi - 22 tonna 160 kg, Buxoro tangasi - 62834780 dona, Buxoro mis tangasi - 13 tonna, tilla kukuni - 1 tonna, yirik bril- liantlar - 3483 karat, buyumlarga tikilgan brilliantlar - 968 karat, qim- matbaho toshlar - 8617 karat bo‘lgan. Amir Olimxon qodidagi rus sa- noat banklari aksiyalarining qiymati 33 million so‘m edi. Uning xazi- nasida 100 min Rossiya imperiyasi pullari bodgani ham qayd etilgan.
Yakunlarni chiqaramiz!
f\ =
- Yosh buxoroliklar faoliyati.

• 
  1910-yil taxtga Sayid Olimxon o‘tirdi.
  
• 
  Islohotlar odkazishga urinishlar, namoyishlar.
  
• 
  1920-yil 29-avgustda Chorjo‘yda qo‘zg‘olon uyushtirildi.
  
• 
  Buxoro amirligi tugatilib, 1920-yil BXSR tashkil qilindi.
  

Mutaassib (arabcha - o‘ta fidoyi) - dinga qattiq berilgan, uning aqidalariga ko‘r-ko‘rona amal qiluvchi.
Radikal (lotincha — tubdan) — keskin va qat’iy choralar tarafdori. Muvaqqat (arabcha) - vaqtincha, muayyan muddatga tuzilgan hukumat

1. 
   .Yosh buxoroliklar faoliyatidan nimalarni bilib oldingiz?
   
2. 
   Amir Sayid Olimxon o‘z davlatida qaysi maqsadda islohotlar o‘tkazishga urinib ko‘rdi?
   
3. 
   Jadidlar dasturi amir Olimxon modjallagan islohotlardan nimasi bilan farq qilardi?
   
4. 
   Buxoro amirligining qulashi sabablarini sanab bering.
   

28. 
    36-§§. XIX ASR OXIRI - XX ASR BOSHLARIDA XIVA XONLIGINING DAVLAT TUZUMI VA IJTIMOIY-IQTISODIY AHVOLI
    

Xonliknin Xiva xonligi ustidan podsho hukumati o‘zining
ijtimoiy-siyosiy protektorat hududi sifatida qattiq nazorat o‘rnatdi. tuzumi Ichki va tashqi siyosatdagi arzimas o‘zgarishlarni
— ham Xiva xoni Turkiston general-gubernatori
bilan kelishib olishi lozim edi. Xon ustidan nazorat qilish maqsadida 7 kishidan iborat Kengash (devon) ta’sis etilib, ularning to‘rt nafari pod­sho hukumati vakillari edi.
Amudaryoning avval Xiva xonligi tasarrufida bodgan va Gandimiyon shartnomasiga ko‘ra Rossiya imperiyasi ixtiyoriga o‘tgan o‘ng qirg‘og‘i hududi da Turkiston general-gubernatorligining Amudaryo boTimi tashkil qilingan edi. Uning boshligd ayni mahalda Rossiya imperiyasining Xiva xonligidagi vakili sifatida mamlakatni boshqarishda xonning hamma ha- rakatlari ustidan nazoratni amalga oshirar edi. Xonlik ming yillik tarix- ga ega va o‘zbek xalqining madaniy rivojlanishida muhim rol o‘ynagan turkiy urug‘ qo‘ng‘irotlarga mansub sulola vakil­lari tomonidan boshqarilayotgan monarxiya edi.
Qo‘ng‘irot urugd siyosiy va ijtimoiy hayotda hamda harbiy sohada xonning suyanehigd edi.
Xon eheklanmagan ma’muriy-sudlov va har­biy hokimiyatga ega edi. U mamlakatni qo‘ng‘irot urugd zodagonlari, saroy a’yonlari va oliy ru- honiylar gumhi madadiga tayanib boshqarardi.
Xon hokimiyati o‘z xalqi manfaatlaridan ko‘ra ko‘proq tor doiradagi amaldorlar manfaatidan