Tarixi (XIX asrningikkinchi yarmi XX asr boshlari)

^ Yodda tuting!

Xiva xoni mamlakatni o‘zi mansub bo‘lgan qo‘ng‘irot urug‘i zodagonlari, saroy a’yonlari va oliy ruhoniylar guruhi ma- dadiga tayanib boshqargan.
0‘zingizni sinang!
Yasovulboshi - ... Mehtar - ... Qo‘ng‘irotlar -
Yerga ishlov berish. XIX asr oxiri
Yer egaligi davlat boyligining birlamchi omilidir. Bu boylik
dehqonlar mehnati evaziga qo‘lga kiritiladi. Dehqon-
lar mehnati yer unumdorligini oshirish va ishlab ehiqarishni rivojlan- tirishga qaratilgan. Bu borada Xiva xonligi dehqonlari ham mirishkor edilar. Xonlikda g‘alla yetishtirish qishloq xo‘jaligining asosiy tarmog‘i bo‘lib, asosan, sholi, jo‘xori hamda suli ko‘p yetishtirilar edi. XIX asr- ning 90-yillaridan boshlab Rossiya bilan savdo-sotiqning rivojlanishi na- tijasida paxta yetishtirishga ixtisoslashuv ham jadal keehdi.
Xonlikdagi yerlarning asosiy qismi xon va uning amaldorlariga te- gishli edi. Amaldor va a’yonlarga haq sifatida Xiva xonlari ularga dav­lat yerlari hisobidan ehsonlar qilishardi. Bundan tashqari xon va uning amaldorlari, qarindoshlari soliqlardan ozod etilgandi.
Yer maydonlarining katta qismi diniy muassasalar tasarrufida bo‘lib, xonlikdagi jami sug‘oriladigan yerlarning 40% i masjidlar mulki hisob- langan. Xususan, 64 ta masjid va madrasa XIX asrning oxirgi ehoragida 205 ming tanobdan ziyod yerga egalik qilgan. Bu xonlarning dindorlarga nisbatan hurmat va izzatining ifodasi ham edi. Xususan, vaqf yerlari va XIX asrning oxirida qariyb 4 ming mhoniylar oilasi bareha soliqlardan ozod etilgandi.