Таркибида терпеноидлар бўлган доривор ўсимликлар ва маҳсулотлар

Bajariladigan ishlar: 
1. Dorivor o’simlikliklarning morfologik tasviri va ularning mahsulotlarini 
tashqi ko’rinishini o’rganish. 
2. Qoqio’t ildizini mikroskop ostida o’rganish.
3. Inulinga Molish rеaktsiyasi.
4. Monotеrpеn (achchiq) glikozidlarning achchiqlik ko’rsatkichini 
organolеptik usul –Vazitskiy usuli bilan aniqlashni og’zaki o’zlashtirish. 
 

---

58 
Meniantes bargi – Folia Menyavthidis 
O’simlikning nomi. Meniantes (uchbarg) – Menyanthes trifoliata L. 
Oilasi. Meniantdoshlar – Menyanthaceae. 
Ko’p yillik, yo’g’on, uzun, sudralib o’suvchi, bo’g’imli, yuqori qismi 
ko’tariluvchi ildizpoyali o’t o’simlik. Ildizpoyaning yuqori qismidan uzun bandli 
(bandi qinli), uch plastinkali ildizoldi barglar o’sib chiqadi. Gul o’qi tuksiz, 15–35 
sm uzunlikda bo’lib, erta bahorda taraqqiy etadi. Gullari oq yoki och pushti rangli 
bo’lib, cho’ziq shingilga to’plangan. Gulkosachasi 5 tishli, birlashgan, meva bilan 
birga saqlanib qoladi. Gultojisi voronkasimon, 5 bo’lakli, och pushti rangli, otaligi 
5 ta, onalik tuguni bir xonali, yuqoriga joylashgan. Mevasi – sharsimon, bir xonali, 
o’tkir uchli, ko’p urug’li, pishganda ochiladigan ko’sak. May-iyul oylarida 
gullaydi, mevasi iyul-avgustda yetiladi. 
Mahsulotning tashqi ko’rinishi. Tayyor mahsulot oddiy, uch plastinkali, 
tuksiz va uzunligi 3 sm bo’lgan bandli bargdan iborat. Barg plastinkalari 
ellipssimon yoki teskari tuxumsimon, tekis qirrali bo’lib, asosiy tomiri bargning 
asosiga qarab kengayib boradi. Mahsulot hidsiz, mazasi juda achchiq (achchiqlik 
ko’rsatkichi – 1:10000) mazasi bor. 
Kimyoviy tarkibi. Mahsulot tarkibida achchiq glikozidlar, meniantin, 
loganin, sverozid, foliamentin hamda flavonoidlar, oshlovchi moddalar bo’ladi. 
 
 
loganin sverozid
Ishlatilishi. Meniantes o’simligining bargi preparatlari ishtaha ochuvchi, o’t 
haydovchi hamda tinchlantiruvchi, ovqat hazm qilishi yaxshilovchi dori sifatida 
hamda jigar kasalliklarida ishlatiladi.