Tasdiqla yman: umumiy o'rta ta'lim m aktabi direktori

I ANG. Undosh bilan tugagan fe’l asos-
lariga kelasi zamonning 
-a, -ar
, unli bilan tugagan fe’l 
asoslariga 
- y , - r
, bo‘lishsiz fe’l shakllariga esa 
-s 
qo‘shiinchasi qo‘shiladi. 
-(a)r
shakli kelasi zamonni gu- 
mon, taxmin v o ii bilan ifodalaydi.
222 
Berilgan gaplardagi fe’llarni toping. Kelasi zamon
m a’nosini ifodalayotgan qo'shimchalarni aniqlang.
1. Daryoning suvi ko'paysa, baliqlaming chiqishi osonbo‘ladi. 
(Said Ahmad)
2. Kunlarning sanog‘in bilmay qolasan. 
(Omon 
Maxtor)
3. Maktabga boray, siz aytgan narsani topay, keyin 
aytaman. 
(« G {uncha»d
an) 4. Dalaga suv chiqaraman, ekinlar 
gurkirab, yashnab ketadi. 
(Said Ahmad)
5. Ertaga mashina kelar, 
kelmasa, yolga chiqmayman. 
(Omon Maxtor)
\ Berilgan gaplardan kelasi zamon ma’nosini bildirgan 
fe’llarni topib, tahlil qiling.
1. 
Har holda menga o‘xshagan o‘yinqaroq bolalar uchun bu 
yerda ermak topiladi. 
( G ‘afur Gidom) 2.
Sen choyni jindek qo‘yib 
turib, chala qoldirgan yerlaringni supuratur, kelib qolar. 
(Cho‘lpon)
3. Qushlar sovuq tushishi bilan issiq o‘lkalarga uchib 
ketadi. 4. Bahorning iliq kunlarida dam olishga boraman. 
(U. Hamdam)
6. Mix bolg‘adan qutulaman deb, taxtaga kirib 
ketdi. (
Asqad Maxtor)
\ ў I'M- ■" 1 
Kelasi va hozirgi zamon shaklidagi fe’llar ishtirok 
etgan 3 ta gap tuzing. Ulaming farqini tushuntiring. Qanday qo'shilmalar 
orqali hosil bo'lganligini yodda tuting.
Xll-Mustahkamlash: O'quvchilarni baholash.
1. Kelasi zam o n deb nim aga aytiladi?
2. 
Kelasi zam on fe’llari qaysi qo'shim chalar yordam ida yasa- 
ladi?
3. 
Kelasi zam on fe’l shakllarining hozirgi zam on m a ’nosini 
ifodalashiga m isollar keltiring.
225~iii 
Uyga vazifa. «Odob — oltindan qimmat» mavzusida 
matn tuzing. U nda ishtirok etgan fe’llarning qaysi zamondaligini tu­
shuntiring.
38

---