«Tasdiqlayman» O'ibdo' viloyati tumani

“So‘z birikmasi” guruhiga: – So ‘z birikmalari va gaplar qanday hosil qilinadi? Misol orqali tushuntiring
“So‘z” guruhiga: – Grammatikaning qanday bo‘limiga sintaksis deyiladi? Uning ichki bo‘limlarini ayting
“Tovush” guruhiga: – Tilning belgilari nimaga xizmat qiladi? Punktuatsiya nima? U nega sintaksis bilan o‘rganiladi?
“Qo‘shimcha” guruhiga: – Agar yodingizda bo‘lsa, 7-sinfda men sizlarga til bo‘limlari haqida yozgan she’rlarimni yod oldirgan edim. Ularning orasida sintaksis va punktuatsiya ham bor edi. Sizning guruhingizdan aytib bera oladiganlar bormi? Bir o‘quvchi aytib beradi.

Sintaksis –
Harflarimiz ohangi
Tilimizga ko‘chganda,
Tovushlarimiz birikib,
So‘zlar hosil qilganda,
So‘zlar birikib esa
Gaplar hosil qilganda,
Gaplar va uning turlarini
Sintaksis o‘rgatadi.
Buni yaxshi anglangiz,
Yodingizda saqlangiz!

P unktuatsiya: –

Men punktuatsiyaman,
Yozuvda ko‘p kerakman.
Menda tinish belgilar
Qo‘llash qoidalari
O‘rgatilar, bilsangiz.
Gapda tinish belgini
Qo‘masangiz joyiga
Ma’nolarda boshqacha
O‘zgarishlar bo‘lib ketar.


O‘qituvchi: – Rahmat. Menimcha, siz bugungi darsda nimalarni ko‘proq esda saqlab qolish lozimligini angladingiz.
O‘quvchilar: – Angladik. (Bu jarayonga 10 daqiqa vaqt ajratiladi).
V. guruhlarga o‘tilgan mavzuga aloqador “Boshqotirma”lar tarqtiladi. (4 daqiqa)
1. Boshqotirmalar quyidagicha bo‘lishi mumkin.

1. 
   

   S
   I
   N
   T
   A
   K
   S
   I
   S

   Mustaqil so‘z turkumi
   
2. 
   Ongimiz uchun zarur bo‘lgan vitamin.
   
3. 
   Xat, maktub so‘zlarining sinonimi
   
4. 
   Sog‘lom va yaxshi yashashimiz uchun nimani asraymiz.
   
5. 
   Bizni ezgulikka o‘rgatadigan fan nomi.
   
6. 
   “Qobusnoma” asarining mualiffi.
   
7. 
   Vatanimiz qadimiy joylaridan birining nomi.
   
8. 
   Yashaydi, hayot kechiradi so‘zlarining sinonimi.
   
9. 
   Chetdan kirib kelgan so‘z bo‘lib, “Tuzish” degan ma’noni ifodalaydi.
   

2. Har bitta harfga o‘ng va chap tomondan harflar ulab so‘z yasang.

A

S

O

A

L

I

L

K

I

L

O

N

O

T

A

S

I

H

A

T

A

B

I

B

A

K

S

I

S

3. Bitta gap tuzing va qismlarni quyidagi jadvalga joylashtiring.

Gap	So‘z birikmasi	So‘z	Qo‘shimcha
Men bugun maktabga bordim.	bugun bordim, Maktabga bordim.	men, bugun, maktabga, bordim.	-ga, (-d) -im

Besh daqiqa» o'yini. Bu o'yinni ona tili darsida xohlagan mavzuni o'rganishda qo'llash mumkin. O'quvchilarni stol atrofida shunday joylashtirish kerakki, bir-birining nima yozayotganligini ko'rmasin. O'yinni o'qituvchi yoki a‘lochi o'quvchi boshqarib borishi mumkin. U vazifani tanlaydi. O'quvchi besh daqiqa ichida topshirilgan topshiriqni bajaradi. O'quvchilar yozishni bir vaqtda tugatishi shart. Masalan, kim qoida yozish vazifasi bo'lsa eng ko'p yozgan va uni izohlab bergan o'quvchi g'olib hisoblanadi.


«Nimaga? va nima uchun?» o'yini. Bu o'yinni barcha umumta‘lim fanlarining barcha mavzularini o'rganish jarayonida qo'llash mumkin. Jumladan, ona tili fanida ham mavzularni o'rganishda qo'llasak bo'ladi, bu o'yinda o'qituvchi bir xil hajmdagi karton qog'ozlarga bittadan qirqtagacha aniq savollar yozib chiqadi. Savollar «nimaga va nima uchun?» tamoyiliga moslab yoziladi. Usulni qo'llashdan oldin barcha varaqalar yig'ib olinib, aralashtiriladi va teskari qilib qo'yib chiqiladi. O'quvchilar birin-ketin varaqa tortib, savolga javob beradilar. Agar savolga javob bo'lmasa, o'quvchi uni qaytib joyiga qo'yadi.
VI. Darsning yakuni: guruhlarning ishtiroki izohlanadi, faol qatnashgan guruhlar rag‘batlantiriladi, o‘quvchilar baholanadi. (2 daqiqa).


VII. Uyga vazifa: darslikdan 60-mashqni shartiga ko‘ra bajarish.