Tasdiqlayman” Qashqadaryo viloyati favqulodda vaziyatlar boshqarmasi boshlig’i polkovnik F. Mirzayev

MASHG‘ULOTRAHBARI


InstruktorqutqaruvchiS.To‘rayev
“Tasdiqlayman”
Qashqadaryo viloyati favqulodda vaziyatlar boshqarmasi boshlig‘i
polkovnik F. Mirzayev

“_____”____________ 2022yil.

RUHIY TAYYORGARLIGI BO‘YICHA
REJA-KONSPEKT


MAVZU:№1. Qutqaruvchilarning kasbiy muhim sifatlari


O‘TKAZISHJOYI: O’quv xonasi boshqarma xududidagi dala o’quv maydoni.


O’QUVSOATI: (2o’quv soat nazariy).


MAQSAD: Qutqaruvchilarnifavquloddavaziyatlardaharakatqilishgaruhiytayyorlashxamdakasbiymuhimsifatlariniyanadaoshirish.


O’QUVSAVOLLARIVAVAQTTAQSIMOTI:

Kirishqismi 5 daqiqa

Asosiyqism

1. qutqaruvchilarningkasbiytayyorgarliginioshirishni

tashkiletish 30daqiqa
2. Ishjoyidao‘qitishningasosiyusullari 30daqiqa


3. Ishdantashkaridao’qitishningasosiyusullari20daqiqa

Xulosa10daqiqa

Yakuniyqism5 daqiqa

KIRISH
Qutqaruvchilartomonidanfavquloddavaziyatlardao‘zvazifalarinimuvaffaqiyatlibajarilishiningasosiyomiliularningxartomonlamayuqorikasbiytayyorgarlikvatajribagaegaligidir.

ASOSIYQISM

Ushbuomillargaqutqaruvchiolgannazariybilimlariniamaliyotgasamaraliqo‘llayolishqobiliyatinishakillantirib, o‘zkasbiyvajismoniyfaoliyatinitayyorgarliginidoimiyoshiribborgandaginaegabo‘lishimumkin.
Qutqaruvchilarnihartomonlamaetukbo‘lishinitaminlash-qutqaruvchilarnikasbiyo‘qitish, tayyorlash, vaqaytatayyorlashmalakasinioshirishnio‘zichigaolgantadbirlarmajmuidir.
Kasbiytayyorgarlikningasosiyyo‘nalish, maqsadvavazifalari:
Qutqaruvchilarningkasbiytayyorgarlikmashg‘ulotlarixizmatvaqtidaFavquloddavaziyatlarvazirliginingamaldagio’quvdasturiasosidaamalgaoshiriladi.
O‘tqaziladiganmashg‘ulotlarqutqaruvchilarningnazariybilimlarivaamaliyko‘nikmalarinioshirishnitaminlaydi. Ularmashg‘ulotlardavomidaqutqaruvchilaregabo‘lishilozimbo‘lgan,
Jumladan:

• 
  Maxsustexnikavaasbob-anjomlarniishgatayyorlash, saqlash, ulardanto‘g‘rifoydalanish, aloqa, tibbiyyordam, shaxsiyvajamoaximoyavositalaridanfoydalanish.
  
• 
  Jabrlanganlarniqidirishvabirinchitibbiyyordamko‘rsatish.
  
• 
  Suvdaqutqaruvishlarinitashkiletishvao‘tqazish.
  
• 
  Radiatsion, kimyoviyvabiologik (bakteriologik) muxofazao‘tqazishko‘nikmalarigaegabo‘ladilar.
  

Kasbiytayyorgarlikmashg‘ulotlariquyidagiyo‘nalishvamaqsadgayo‘naltirilganxoldaolibboriladi.
Meyyoriy-huquqiytayyorgarlik:
Sohayo‘nalishigaoidbo‘lganO‘zbekistonRespublikasiqonunlari, O‘zbekistonRespublikasiPrezidentiFarmonlari, VazirlarMahkamasiqarorlari, vaFavquloddavaziyatlarvaziriningbuyruqlarivako‘rsatmalaribo‘yichaqutqaruvchilarningnazariybilimdarajasinioshirishdaniborat.
Tibbiytayyorgarlik:
Turlixiltusdagifavquloddavaziyatlarsodirbo‘lgandaqutqaruvchilarjabrlanganlargabirinchitibbiyyordamko‘rsatishko‘nikmalarinihosilqilishdaniborat.
Topografiktayyorgarlik:
Qutqaruvchilarniqidiruv-qutqaruvishlarinitashkiletishvaolibborishdajoylarnianiqlash, mo‘ljalolishbilanbog‘liqvazifalargatayyorlashdaniborat.
Ruhiytayyorgarlik:
Qutqaruvchilarningfavquloddavaziyatlardaqidiruv-qutqaruvishlariniolibborishdaro‘hiytayyorlash, tanvaziyat, uzoqjismoniyvaro‘hiyzo‘riqishlarvaqtidaxarakatlanishuchunichkisafarbalikqobilyatinioshirishnishakillantirishdaniborat.
Omonqolishasoslarivaqutqaruvchilarningxayotfaoliyati:
Qutqaruvchilarningtabiatdayolg‘izqolgandaharakatqilish, yashashuslublari, o‘ziningshahsiyextiyojiniqondirishvaxavfsizliginitaminlashbo‘yichabilimko‘nikmalarinioshirishdaniborat.
Maxsustayyorgarlik:
Qutqaruvotryadiqutqaruvchilaritomonidanturlitusdagifavquloddavaziyatlarzonasidaqidiruv-qutqaruvvaboshqaishlarniolibborishdato‘g‘riharakatqilishgao‘rgatishdaniborat. Buqidiruvqutqaruv, tog‘da-qutqaruv, suvda-qutqaruv, radiatsionkimyoviybiologik (bakteriologik) muhofazatayyorgarligibo‘yichao‘tqaziladi.
Qutqaruvchilarningkasbiytayyorgarliglarinioshirishnitashkiletish:
QutqaruvchilarnikasbiytayyorlashO‘zbekistonRespublikasining “axolivaxududlarnitabiiyhamdatexnogenxususiyatlifavquloddavaziyatlardanmuhofazaqilishto‘g‘risida” gi, “Radiatsionxavfsizlikto‘g‘risida”gi, “Qutqaruvxizmativaqutqaruvchimaqomito‘g‘risida”giqonunlari, KadirlarnitayyorlashMilliydasturivaO‘zbekistonRespublikasiFavquloddavaziyatlarvaziriningbuyruqvakursatmalariasosidabevositaotryadkomandiritomonidantashkiletiladivasmenanavbatchilikdavrida (nazariy) o’quvmashg‘ulotlariyig‘inlarvaqtida (amaliy) o‘tqazadi.
Mashg‘ulotlar 2-darajatoifasigaegabo‘lgan, qidiruv-qutqaruvishlarniolibborishbo‘yichauslubiyvaamaliytajribagaegabo‘lganqutqaruvchilarvashartnomaasosidaboshqao’quvyurtlariningsoxayunalishibo‘yichao‘qituvchi- mutaxxasislartomonidanolibboriladi.
O’quvyuklamasinavbatchilikkunidavomida 3-4 soat (1 o’quvsoati 40 daqiqa) vabiroyda 24 soatnitashkiletishilozi.
Navbatdagimashg‘ulotgatayyorgarlikko‘rishvao‘tilganmateriallarnimustaxkamlash, mashqlarvameyyorlarnibajarishuchun 2 soatmustaqilishvaqtiajratiladi. Yo‘nalishlarbo‘yichaaloxidamavzularo’quvmoddiybazaningtexniktaminoti, joylashuvivaimkoniyatlarigaqarabo‘tiladi.
Maxsustayyorgarlikdano‘tishvategishlixujjatlargaegabo‘lishtalabetiladiganqutqaruvchilar; g‘avvoslar, xaydovchilartegishlilitsenziyagaegabo‘lgantegishlio’quvmuassasalarigao‘qishuchunyuboriladi.
O’quvdavriyakunibo‘yichaqutqaruvchilarsinovvajismoniytayyorgarligibo‘yichabaholanadiganmeyyorlarnitopshiradilar.
Qutqaruvchilarningo‘qitishusullari:
Barchao‘qitishusullari 2 taguruxgabo‘linadi; ishjoyidao‘qitishishdantashqario‘qitish.
Ishjoyidao‘qitishishdanajralmaganxoldaolibboriladi. Buusulauditoriyasharoitidao‘qishgaodatlanmaganqutqaruvchilaruchunqulaybo‘lib, zarurbo‘lgandaaniqfanvamavzularbo‘yichatashqaridano‘qituvchilartaklifqilinadi.
Ishjoidao‘qitishningasosiyusullari:
-Nusxaolishyaniqutqaruvchitajribaliqutqaruvchigabiriktiriladi, bundaqutqaruvchitajribaliqutqaruvchiningxarakatlariniaynantakroriybajaradi;
-Murabbiylikqilishyanikundalikishdavomidayo‘riqchi-qutqaruvchitomonidanqutqaruvchilarbilanshug‘ullanish (qisqamashg‘ulot, tushuntirish, yo‘riqnomao‘tqazish) larnio‘zichigaoladi;
-Etakchilikqilishyaniqutqaruvchigao‘ziqarorqabulqilishxuquqiniberganxolda, malumbiraniqsavollarto‘plaminio‘zichigaolganvazifalarnibajarishnitopshirish. Bundanyuriqchi-qutqaruvchiyokiguruxkomandiritomonidanqutqaruvchivazifanibajarishdavomidao‘qitibboriladi.
-Vazifalarnimurakkablashtirishusuliyanimuximlikdarajasiketmaketligiasosidatuzilgan, murakkabligivavazifaxajmkengayibbradiganmaxsusishlarxarakatdaturiasosidatuzilganmaxsusishchixarakatdasturi;
-Yakuniybosqichivazifanimustaqilbajarish;
-Rotatsiyayaniqutqaruvchiqo‘shimchamutaxassislikolishtajribasinioshirishmaqsadidabirnechakundanbirnechaoygachabo‘lganmuddatgayangiishvalavozimgao‘tqaziladi. Ishdanajralganxoldatashqaridao‘qitishboshqarma (tuzilma)dantashqaridaolibboriladi;
Ishdantashqaridao‘qitishningasosiyusullari:
-Maruzayanimaruzachigaqisqavaqtdakattaxajmdagimateriallarniyoritishimkoniyatiniberadigankasbiyo‘qitishningananaviyusuli;
-Keyslaryanirealyokio‘ylabtopilan, tahlilqilinuvchisavollargaegabo‘lganboshqaruvvaziyatiga;
-Isho‘yinlariyanio’quvjaroyonisavollarimuxokamasinio‘zichigaoladiganjamoao‘yinlari. Bundaishtirokchilaro‘yindamalumrol (vazifalavozim) nioladivaqabulqilinganqarorlarko‘ribchiqiladi;
-Modellashtiriyanihaqiqiyishsharoitixolatiniyaratish;
-Rolo‘yinlariyaniamaliytajribaortirishmaqsadida, qutqaruvchio‘ziniboshqabirqutqaruvchiningo‘rnigaqo‘yadi (uningvazifasinibajaribko‘radi) vao‘zharakatiningto‘g‘riligigaishonchxosilqiladi;
O‘qitishningmuhimusullaridanbiriqutqaruvchiningmustaqiltayyorgarligixisoblanadi. Mashg‘ulotlarolibboruvchikomandirvamalakaliyo‘riqchilarshaxsiytajribavamalakalarigatayanganxoldamahalliysharoyitvaqutqaruvchilarningmavzularnio‘zlashtirishqobilyatiniinobatgaolganholdao‘tadiganmavzugamosuslublarniqo‘llashimumkin. Biro’quvsoatidamavzularnio‘zlashtirishgasamaraliroqbo‘lganbiryokiikkiuslubdanfoydalanishi, ularniqo‘llashtexnikasivaketma-ketligigaqatiyamalqilishi, ananaviyjoylashishtartibinio‘zgartirish, talimberishningzamonaviytexnikvositalaridanmoxirlikbilanfoydalanishmaxoratinidoimiytarzdaoshiribborishizarur.

YAKUNIYQISM:

O‘tilganmavzunimaqsadinimohiyatinieslatish. Konspektlarniyuritilishinitekshirish. Mashg‘ulotnia’lo, qoniqarsizo‘zlashtirganlarnianiqlashvakeyingimashg‘ulotgavazifaqo‘yish.