Tashqi muhitning kishi organizmiga mexanik, elektrotermik, kimyoviy va nur ta’siri natijasida to'qima va a’zolarda anatomik va funksional o'zgarishlarning paydo boMishi shikastlanish deyiladi

Ta’sirlar va tadbirlarning pog‘onama-pog‘ona yoki ketma-ketlilik tamoyilida reabilitatsiya jarayonini o'tkazishda ketma-ketlik tamoyiliga asosan o‘tkazilayotgan chora-tadbiriar ketma-ketlikda, bir formadan ikkinchisiga o‘tib boradi, ya’ni oddiy chora-tadbiriardan murakkabroq bo‘lgan chora- tadbirlarga, bir ko‘rinishdagi davolash-tiklanish tadbirlari turidan ikkinchisiga, sun’iy yengillashtirilgan kasalxona sharoitidan murakkablashgan real hayotiy sharoitiarga yaqin bo'lgan formaga o‘tishdir. Ketma-ketlik tamoyili bo‘yicha davolash-tiklanish jaroyonid^gi chora- tadbirlarni bemor holatiga qarab, o‘rinli ketma-ket o'tkazilishini ham talab etadi. Reabilitatsiya bosqichlari psixiatrik yordamning to‘g‘ri keladigan, mos keladigan formalari bilan foydalanib olib boriladi. Reabilitatsiya bosqichlari (M. M. Kabanov);

• 
  Qayta tiklovchi davo - statsionar sharoitida.
  
• 
  Readaptatsiya - qisman statsionar, yarim statsionar sharoitida.
  
• 
  Reabilitatsiya — asosan ambulator sharoitda olib boriladi.
  

Reabilitatsiya vazifalari (M. M. Kabanov):

• 
  Birinchi bosqich vazifalari — ruhiy.defekt shakllanishining oldini olish.
  
• 
  Ikkinchi bosqich - bemoriami tashqi muhit sharoitlariga moslashish qobiliyatini o'stirish.
  
• 
  Uchinchi bosqich - bemor huquqlarini tiklash. Reabilitatsiyaning qayta tiklovchi davo tadbiriarining asosiy vazifasi bu ruhiy defekt kclib chiqishining oldini olish, invalidatsiya, ya’ni nogironlik holatiga tushib qolishning oldini olish, kasalxonada noto‘g‘ri tashkil etilgan muhit tufayli kelib chiqadigan gospitalizm, ya’ni kasalxona sharoitiga bog‘lanib qolish kabi salbiy holatlarning oldini olish yoki kamaytirishga qaratilgan davolash chora-tadbiriarini olib borish. Reabilitatsiyaning readaptatsiya bosqichi davrida bajariladigan asosiy masala imkon qadar bemoriarning tashqi muhit sharoitiga moslashishiga yordam berish:
  

1. 
   mehnat terapiyasi - yangi ijtimoiy ko‘nikmalami;
   
2. 
   psixoterapevtik tadbiriarni o‘tkazish - bemor va uning yaqinlari bilan.
   

Reabilitatsiyaning uchinchi bosqichida asosiy masala bemorning barcha huquqlarini tiklashga qaratilgan (kasallik boshlangunga qadar boMgan va uni o‘rab turgan muhit munosabatlarini tiklash). Reabilitatsiya dasturi turii xil ijtimoiy tadbiriarni o‘z ichiga oladi: bemor hamkasblari, qarindoshlari bilan suhbatlar o'tkazish, bemorga yoki nogironlarga boMgan munosabatlarini yaxshilash, ijobiy atmosferani tashkil etish.
MAVZU:_______________________________________________ ____________________________________________________________________


Siydik chiqarish a’zolarini tekshirishning eng yangi aniq usullari tadbiq qilinishiga qaramay, siydikni tekshirish bolalardagi buyrak kasalliklarini aniqlashda asosiy usul bo‘lib qolmoqda. Tekshirish natijalari sifatli chiqishi uchun siydikni to‘g‘ri yig‘ish judq ham zarur. Tahlil uchun siydikni bolaning o‘zi siyayotganda, kateter yordamida yoki oqim bo‘ylab tushayotganda o‘rtasidagi porsiya olib yig‘iladi. «0‘rta oqim» usuli keyingi vaqtlarda ancha keng tarqalgan usul bo‘lib qoldi. Chunki mazkur usul bolani shikastlamaydi va tashqi jinsiy a’zolaridan siydikka patologik aralashmalar tushishining oldini oladi.

1. 
   Siydikni ummniy tahlil uchun yig‘ish
   

Siydik yigib olishdan oldin tashqi jinsiy a’zolari yuviladi va yaxshilab artiladi. Qaynoq suvda tozalangan, quruq idish tayyorlab, boladan (agar u katta yoshli boisa) shu idishga (og‘zi keng shisha bankaga) o‘rtacha siydik porsiyasini yig‘ish so‘raiadi. Ko‘krak yoshidagi boladan siydigining «o‘rta oqimi» ni olish uchun siyishi tezlashtiriladi, ya’ni oldin qaynagan suv beriladi va bolani biroz sovuqroq ushlanadi (qalin kiyimlarini yechib).) Shuni yodda saqlash lozimki, siydik olish bilan uni tekshirishning oralig‘i qancha qisqa bo‘lsa, tahlil shuncha aniq bo‘ladi. 0‘g‘U bolalarda siydikni tahlil uchun yig‘ish unchalik qiyinchilik tug‘dirmagan holida
(62-rasm), qiz bolalardan tahlilga siydik yig‘ishda birmuncha qiyinchiliklarga duch kelish mumkin. Bajarish taitibi:Bolaga yoki uning onasiga muolaja maqsadi va tartibi
tushuntiriladi.
Qoilar yuvib, quritiladi.
' 3. Tayyorlab qo‘yiladi: keng bo‘g‘izli toza flakon, tuvak, qo‘lqoplar, bolaning mustahabi uchun to‘plam, paxta-dokali tampon, yo‘llanma.

4. 
   Qoiqoplar kiyiladi.
   
5. 
   Bolaga mustahab qildiriladi.
   
6. 
   Bolaga toza tuvak beriladi.
   
7. 
   Boladan siydigini tuvakka chiqarishi so‘raladi.
   
8. 
   Tayyorlangan flakonga 100-150 ml siydik quyib olinadi.
   
9. 
   Flakonga yo‘llanma biriktiriladi.
   
10. 
    Qo‘lqoplar yechiladi, ularga ishlov beriladi.
    
11. 
    Siydik klinik laboratoriyaga olib boriladi.
    
12. 
    Natija o‘sha kuni yoki ertasiga ertalab olib kelinadi.
    
13. 
    Natija kasallik tarixiga yopishtirib qo‘yiladi.