Tashqi standartlardan foydalanish (Use of External Standards)

Ikkinchidan, murakkablikni tashqi muhitdan ajratish. Murakkablikni kamaytirishning asosiy usuli - murakkablikni tashqi muhitdan ajratish. “Agar siz bitta moduldagi murakkablikni tashqi muhitdan ajratib olsangiz, bu modul boshqa modullar bilan o’zaro aloqada bo’lmasa, murakkablikni bartaraf etish maqsadiga erishishingiz mumkin”. Dasturiy ta’minot dizayni o’zgarganda, kod qanchalik kam o’zgarsa, dasturiy ta’minotning murakkabligi shunchalik past bo’ladi. Murakkablik yuzaga chiqmasligi uchun imkon qadar modulda tashqi muhitdan ajratiladi. Agar bir nechta modul ulangan bo’lsa, bu modullarni bittaga birlashtirish maqsadga muvofiqdir.


Uchinchidan, interfeys va uni amalga oshiruvchi ilova. Modullar interfeys va uni amalga oshiruvchi ilovaga bo’linadi. Interfeys sodda bo’lishi kerak va uni amalga oshiruvchi ilova murakkab bo’lishi mumkin.

80

5.1-rasm. Klasslar va interfeyslar⁸.

Yaxshi sinf “kichik interfeys, katta funktsiya” bo’lishi kerak, yomon sinf esa “katta interfeys, kichik funksiya” bo’lishi kerak. Yaxshi dizayn shundaki, ko’p sonli funktsiyalar oddiy interfeys ostida yashiringan va foydalanuvchilarga ko’rinmas va foydalanuvchilar buni murakkab sinf deb hisoblamaydilar. Eng yaxshi misol - Unix fayllarini o’qish va yozish interfeysi bo’lib, u o’qish va yozishning barcha variantlarini o’z ichiga olgan beshta usulni ta’minlaydi.

To’rtinchidan, xatolar sonini kamaytirish. Ba’zi dasturiy ta’minot ishlab chiqaruvchilari muammoga duch kelganda xatolarni generatsiya qilishni va istisnolarni generatsiya qilishni yoqtirishadi. Bu ham murakkablikka olib keladi, foydalanuvchilar barcha istisnolarga duch kelishlari kerak. Biror narsa noto’g’ri ketsa, buni qanday hal qilish dasturchining vazifasidir. To’g’ri yondashuv, foydalanuvchiga xabar berilishi kerak bo’lgan xatolardan tashqari, boshqa xatolar dasturiy ta’minotda iloji boricha ko’rib chiqilishi va tashlanmasligi kerak. Masalan, TCL tilining asl dizayni shundaki, unset() usuli mavjud o’zgaruvchilarni olib tashlash uchun ishlatiladi. Agar o’zgaruvchi mavjud bo’lmasa, usul xato beradi. Professor Ousterhoutning aytishicha, bu dizayn xato va uni tashlab yubormaslik kerak, agar unset () aniqlansa, o’zgaruvchi mavjud bo’lmasa, muammo hal qilinadi.

Yana bir misol, Windows ochiq fayllarni o’chira olmaydi va xato haqida eslatma beradi. Bu ham loyihalashdagi xato. Ba’zi foydalanuvchilar bu fayllarni o’chira olmaydi va tizimni qayta ishga tushirishi kerak bo’ladi. Unix yondashuvi har

8. 
   Брауде Дж. Технология разработки программного обеспечения. СПб.: Питер, 2004.
   

81
doim foydalanuvchilarga fayllarni o’chirishga ruxsat beradi, lekin xotirani tozalashga ruxsat bermaydi. Ochiq fayllar xotirada qolishda davom etadi, shuning uchun ular boshqa dasturlarga xalaqit bermaydi. Bu dasturlar fayllarni saqlashni tugatgandan so’ng, ular yo’qligini aniqlaydilar. Xato haqida xabar beradi. Ushbu dizayn yaxshiroq.

•