Tavsiya etilayotgan mustaqil ta'limning mavzulari: 1

---

TAVSIYA ETILAYOTGAN MUSTAQIL TA'LIMNING MAVZULARI: 
 
1. Ideal gaz aralashmalari. 
2. Ideal gazlarning issiqlik sig’mi. 
3. Termodinamikaning I va II-qonuni. 
4. Izobar. Izoxor, izotermik, adiabatik va politropik jarayonlar. 
5. Aylanma jarayonlar. Karno sikli. 
6. Ichki yonuv dvigatellarining umumiy xarakteristikasi.
7. Ichki yonuv dvigatellarining V=const (Otto), P=const (Dizel) va aralash 
(Sabate) sikllari.
8. Suv bug’i. 
9. Nam havo. 
10. Tekis devor va silindrik devorning issiqlik o’tkazuvchanligi. 
11. Issiqlik beruvchanlik. 
12. Nurlanish qonunlari.
13. Issiqlik almashinuv apparatlari. 
14. Gaz turbina qurilmalari. 
15. Bug’ turbina qurilmalari. 
16. Kompessor qurilmalari. 
17. Yoqilg’i. 
18. Sovutkich mashinalari. 
19.  Kompressorlar. 
 
 
MAVZULAR BO’YICHA O’ZLASHTIRILISHI LOZIM BO’LGAN QO’SHIMCHA 
MUSTAQIL ISHLAR RO’YXATI: 
 
1- mavzu. Bug’ turbina qurilmalari. Bug’ turbina qurilmalarining sikllari.
2- mavzu. Regenerativ sikllar. Teplofikatsion sikl. 
3- mavzu. Gaz turbinalari qurilmalari.Gaz turbinalari qurilmalarining V=const sikllari. Gaz 
turbinalari qurilmalarining P=const sikllari.  
4-mavzu. Ichki yonuv dvigatellari.
5-mavzu. Ichki yonuv dvigatellari. Ichki yonuv dvigatellarining V=const sikllari. Ichki yonuv 
dvigatellarining P=const sikllari. Aralash sikllari.  
6-mavzu. Kompressor tuzilishi va ishlash uslubi. Ko’p pog’onali kompressor tuzilishi va ishlash 
uslubi.  
7- mavzu. Sovutkich mashinalarining va issiqlik nasoslarining sikllari.
8-mavzu. Issiqlik uzatish asoslari. Issiqlik uzatilishi usullari: issiqlik o’tkazuvchanlik, 
konvektiv issiqlik almashinuvi, nurlanish. Issiqlik uzatilishining nazariy va eksprimental 
uslublari. Issiqlik uzatilishining zamonaviy muammolari. 
Issiqlik o’tkazuvchanlik. Issiqlik o’tkazuvchanlikning asosiy shartlari. Harorat maydoni. 
Metallarda , suyuqliklarda, gazlarda va dielektriklarda issiqlik o’tkazuvchanlik.  
9-mavzu. Issiqlik oqimi. Fur’e qonuni. Issiqlik o’tkazuvchanlik koeffitsienti. 
Issiqlik o’tkazuvchanlikning differensial tenglamasi. Harorat o’tkazuvchanlik koeffitsiyenti. 
Laplas operatori. Boshlang’ich va chegara shartlar.
10- mavzu. Bir o’lchamlilik shartlari. Yassi, silindrik va ko’p qatlamli devor uchun issiqlik 
o’tkazuvchanlikning bir o’lchamlilik shartlari. Tekis bir qatlamlik. Issiqlik oqimini aniqlash. 
Yassi devor uchun issiqlik o’tkazuvchanlik. Haroratni taqsimlanishi, termik qarshilik.
11- mavzu. Tekis ko’p qatlamli devor uchun issiqlik oqimini aniqlash.

---

12-mavzu. Silindrik bir qatlamli va ko’p qatlamli devor uchun issiqlik o’tkazuvchanlikni 
aniqlash. Kritik diametr. Qovurg’ali yuza uchun issiqlik o’tkazuvchanlik.
13-mavzu. Issiqlik beruvchanlik. Issiqlik beruvchanlikning asosiy holatlari: erkin va majburiy 
konveksiya. Bir jinsli suyuqliklarda, fazaviy va ximik o’zgarishlarning asosiy fizik parametrlari.
14-mavzu. Issiqlik berish koeffitsiyentiga ta’sir etuvchi faktorlar.
15-mavzu. Issiqlik beruvchanlikning differensial (Nyuton-Rixman) tenglamasi. Issiqlik 
berish koeffitsiyenti va uning fizik kattaliklarga bog’liqligi. Issiqlik va gidrodinamik chega 
qatlamlar haqida tushuncha. Bir va ko’p qatlamli yassi, silindrik devorning I, III tartibli chegara 
shartidagi issiqlik o’tkazuvchanligi.  
16-mavzu. O’xshashlik nazariyasi. Konvektiv issiqlik almashinuv tenglamalarini o’lchamsiz 
ko’rinishga olib kelish. Mezonlar va mezonli tenglamalar. Konvektiv issiqlik almashinuvining
mezonli tenglamasi. O’xshashlik sonlari.Reynolds, Prandtl, Nusselt, Grasgof mezonlari. 
17-mavzu. Yassi yuzada issiqlik beruvchanlik. Aylana, ko’ndalang kesim yuzasiga ega bo’lgan 
tekis quvurlarda suyuqlik harakatlangandagi laminar va turbulent holatida issiqlik beruvchanlik.
18-mavzu. Kondensatsiyani sodir bo’lish shart-sharoitlari. Plyonkali va tomchilab 
kondensatsiya sodir bo’lishi. Quruq bug’ni vertikal devordagi, plyonkali turbulent va laminar 
oqimdagi issiqlik beruvchanligini hisoblash. Plyonkali va tomchilab kondensatsiyadagi issiqlik 
beruvchanlik. Qaynashni sodir bo’lish shartlari. Bug’lanish markazlarini hosil bo’lishi, 
pufakchalarni hosil bo’lishi, yuzani ho’lanishligini ta'siri. Pufakchali qaynash, plyenkali qaynash 
hosil bo’lish shart-sharoitlari va ularni issiqlik beruvchanlik hosil bo’lishi.  
19-mavzu. Diffuziya va uning turlari. Fik qonuni. Diffuziya koeffisiyenti. Konvektiv massa 
almashinuvi. Massa berish koeffisiyenti. Konvektiv massa almashinuvining mezonli 
tenglamasi. Diffuzion chegara qatlam.  
20-mavzu. Nurlanish usuli bilan issiqlik almashuvi. Nurlanish usuli bilan issiqlik 
almashinuvining asosiy qonunlari. Plank, Vin, Stefan-Bolsman, Kirxgof, Lambert qonunlari. 
Integral nurlanish oqimi. Integral nurlanish oqimining zichligi. Integral nurlanish oqimining 
spektral zichligi. Jismlarning nur yutish, nur qaytarish va nur o’tkazish qobiliyati. Jismlarning
xususiy. effektiv va natijaviy nurlanish energiyalari.  
21-manzu. Issiqlik almashunuvi apparatlari. Rekuperativ, regenerativ va aralash issiqlik
almashuv qurilmalari. Suyuklarning harakatlanish chizmasi: bir tomonga, qarama-qarshi 
tomonga va o’zaro kesishgan yo’nalishlarda suyuqliklarning harakatlanishi. Issiqlik almashinuv 
uskunasida, issiqlik suyuqlikdan sovuq suyuqlikka uzatiladigan issiqlik oqimini hisoblash. 
Suyuqliklarni qurilmadan chiqishdagi haroratini hisoblash. Regenerav issiqlik almashuv 
qurilmalarini hisoblash. Issiqlik almashinuv apparatlarning issiqlik hisobi. Issiqlik balansi 
tenglamasi. O’rtacha haroratlar farqi. O’zgaruvchan issiqlik uzatish koeffisiyentiga ega bo’lgan 
issiqlik tashuvchilarning issiqlik almashinish yuzasini aniqlash. Issiqlik almashinuv 
apparatlarning gidravlik hisobi.