Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

II. 
Dasturiy ta’minotni amaliyotga tadbiq etish jarayonidagi 
teslash(release testing) 
Ushbu testlash jarayoni dasturiy ta’minotni ishlab chiqaruvchilar jamoasidan 
tashqarida, uni amaliyotga tadbiq etish davridagi testlash jarayoni bo’lib 
hisoblanadi. Testlashning bu bosqichidan ko’zlangan asosiy maqsad dasturiy 
ta’minotni amaliyotga qo’llash uchun yetarli darajada tayyor ekanligiga ishonch 
hosil qilishdan iborat. Bu jarayon nafaqat foydalanuvchi talablari. Balki dasturiy 
ta’minot qo’llanilayotgan butun bir tizimning talablarini hisobga olgan holda amalga 
oshirilishi lozim. 
Bu jarayon ham o’z navbatida bir necha bosqichlarni o’z ichiga oladi va ular 
quyidagilar: 
Requirements-based testing(talablarga asoslangan testlash) – bunday testlash 
talablarning qay darajada bajarila olinayotganini tetslashga asoslangan. Shuning 
uchun dasturiy ta’minot uchun talablar ishlab chiqilayotganda ularni keyinchalik 
testlash uchun qulay bo’lishini ham inobatga olish kerak.
Senario – testing (ssenariyni testlash) – bunda dasturiy ta’minot qay tarzda 
ishlashini belgilab beruvchi hujjat – ssenariy talablari bajarilayotgani testlanadi. 

---

IV. AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI 
100 
Performance testing(ijroni yoki dasturiy ta’minotning ishlash jarayonini 
testlash) – bu dasturiy ta’minotni amaliyotga tadbiq qilish jarayonidagi testlashning 
so’nggi bosqichi bo’lib bunda asosiy e’tibor dasturning barcha mayda detallarini 
ham inobatga olgan holda testlash lozim bo’ladi.
III. Foydalanuvchi tomonidan testlash(user testing)  
Bunda foydalanuvchi yoki iste’molchi dasturiy mahsulotdan foydalanish 
davomida yuzaga kelgan muammolar bo’yicha o’z fikr va maslahatlari bergan holda 
testlash jarayonini amalga oshiradi. Deyarli barcha tizimlar uchun dasturchi va ishga 
tushirish davomida olib borilgan testlashning o’zi yetarli bo’lib qolmaydi. Chunki 
murakkab tizimlarda shunday vaziyatlar bo’ladi-ki, faqatgina foydalanuvchi yoki 
mijoz dasturiy mahsulotdan foydalanayotgan vaqtda muammolar yuzaga keladi. Shu 
jihati bilan ham testlashning ushbu bosqichi muhim hisoblanadi. Buning ham bir 
necha usullari mavjud: 
a) 
Alfa testlash – bunda foydalanuvchi dasuturiy ta’minotni ishlab 
chiqaruvchi jamoa bilan birga faoliyat olib borgan holda testlashni 
amalga oshiradi. 
b) 
Beta testlash – dasturiy ta’minotning ma’lum bir funksiyalari 
foydalanuvchilar testlashlari uchun ochiq bo’ladi va ular testlash 
jarayonini o’z kasbiy vazifalarini bajara turib amalga oshiradilar.  
c) 
Tasqidlovchi testlash – bunda foydalanuvchi dasturiy ta’minotni izchil 
o’rganib uni o’zining ish jarayoni uchun tadbiq qilish mumkin yoki 
mumkin emasligi haqida yakuniy qarorni qabul qiladi.