Tebranma jarayonlar to’g’risida tushuncha, erkin va majburiy tebranishlar

11. So’nish dekrementi va so’nish koeffisienti. Tebranuvchi tizimning asilligi
So’nish dekrementi – bu chiziqli tizimlarda so’nuvchi tebranishlarning miqdoriy ko’rsatkichidir.
So’nish dekrementi:
- vaqtlari bir davrga farq qiladigan ikkita ketma-ket tebranishlarning amplitudasi.

So’nishning logarifmik dekrementi :

N-amplitudani e marta kamayishiga ketgan vaqtdagi tebranishlar soni.
Tebranuvchi tizimning aslligi deb, t ixtiyoriy vaqt momentdagi tizimning W(t) tebranish energiyasini t dan t+T vaqt oraligidagi energiyaning kamayishiga nisbatini 2 ga ko’paytmasiga teng Q-o’lchovsiz katalikka aytiladi(bitta shartli so’nuvchi tebranish davrida):
W(t) energiya A(t) amplituda kvadratiga proporsionaldir:

So’nishning logarifmik dekrementini kichik qiymatlarida

12. Erkin so’nuvchi tebranishlar prujinali va real tebranish konturi talqinida

Prujinali mayatnik	Tebranuvchi kontur
M exanik tebranish elastiklik kuchi ta’sirida m massali prujinali mayatnikning bajaradigan kichik tebranishlari.(r-qarshilik koefitsiyenti)	e lektromagnit teranishlar R qarshilik L induktivlik va C sig’imdan iborat bo’lgan tebranish konturdagi tebranishlar.

	Prujinali mayatnik	Tebranish konturi
Tebranuvchi kattalik	x muvozanat holatiga nisbatan siljishlar	q zaryad
Tebranishning differensial tenglamasi
So’nmaydigan tebranishlarning xususiy chastotasi-
so’nish koeffitsiyenti
So’nuvchi tebranishlar chastotasi
Q-asllik
Tebranish amplitudasi