Тегирмон ва ёрма заводларида доннинг хоссаларини ун ва ёрманинг чиқишига таъсири

Тегирмон ва ёрма заводларида доннинг хоссаларини ун ва ёрманинг чиқишига таъсири

Тегирмон ва ёрма заводларида доннинг хоссаларини ун ва ёрманинг чиқишига таъсири

Доннинг микротузилишининг технологик ахамияти

• Дон тузилишининг технологик ахамияти
• Доннинг физик кимёвий хоссалари

Доннинг микротузилишининг технологик ахамияти

Буғдой ва жавдар донларидан навли ун тортишда технологик жараёнларни шундай ташкил қилинадики,бунда тайёр махсулотга фақат эндоспермнинг крахмалга бой қисми юборилади.Қобиқлари,алейрон қавати ва муртаги кепак махсулотларига юборилади улар ,эса ўз навбатида омихта-емда хом-ашё сифатида қўлланилади.Тегирмонда донларнинг анатомик қисмларини алохида махсулот кўринишида ажратиш хар хил усулда бажарилади.Навли ун тортишда доннинг майдаланган махсулотлари кўп маротабали такрорланувчи янчиш ва саралаш жараёнларни ўтказади. Бунда майин янчилган эндосперм унга юборилади, қобиқлар ,алейрон қатлам ва муртак йирик бўлакчалар кўринишида кепакка юборилади

Дон эндоспермасининг крахмалли қисмини микротузилиши жуда катта технологик аҳамиятга ега.

• Дон эндоспермасининг крахмалли қисмини микротузилиши жуда катта технологик аҳамиятга ега.
• Дон хужайралари крахмал грануллари билан тўлдирилган ва оқсиллар қатлами билан ўралган бўлади. Буғдой ва арпада оқсил қатламлари яхши ривожланган, крахмал грануллари (1 мкм дан 50 мкмгача бўлган) ҳар хил ўлчамларга эга.
• Буғдой эндоспермасининг микротузилиши доннинг хоссаларини белгилайди. крахмал гранулларининг сонини кўпайиши билан донда оқсил миқдори ҳам кўпаяди. Майда крахмал гранулларнинг миқдори кўп бўлганда, эндоспермда оқсил миқдори камаяди. Донда ўртача қийматли крахмал гранулларини кўп бўлиши уннинг умумий чиқишини оширади.

Ун-ёрма маҳсулотларини тайёрлашда дондаги мева қобиғи ва муртак ажратиб олиниб, улардан маҳсус маҳсулотлар тайёрланади ва омихта ем (кепак мучка) таркибига қўшилади, лузга эса гидролиз сифатида заводларга юборилади. Гул қобиғи, эндосперма ва крахмал ҳужайралари доннинг шаклланиш ва ўсиш даврида ўз вазифаларини бажариб, жонсизланиб қолади, алейрон қатлам ва муртак тириклик фаолиятини сақлаб қолади. Бу эса донга ГТ ишлов берганда ҳосил бўлган намлик доннинг ички қисмига, донда ҳосил бўлган бошқа биологик фаол моддаларга муҳим таъсир кўрсатади. Крахмал қирқи­мидаги доначаларнинг ўзаро жойлашиши, уларнинг шакллари, ўлчами эндоспермада мозаика ҳосил қилади.