Техноген indd

Xavfni aniqlash. Xavflar salohiyatga ega, ya’ni yashirin. aniqlash ostida (Lot. Indentifico) topish va texnik tizimini to‘g‘ri
faoliyat va hayot sifatini ta’minlashga qaratilgan profilaktika va tez- kor chora-tadbirlar ishlab chiqish uchun zarur va yetarli, miqdoriy dunyoviy, fazoviy va boshqa xususiyatlarini tashkil etish jaray- onini anglatadi. Xavflarning aniqlangan qator, ularning namoyon ehtimoli fazoviy mahalliylashtirishni (Koordinatalari), iloji zarar va muayyan maqsadlar uchun zarur bo‘lgan boshqa parametrla- rini aniqlash jarayonida. Xavflarni aniqlash usullari quyidagilar- ga bo‘linadi: Muhandislik. Kelib chiqishi ehtimollik xususiyatiga ega bo‘lgan xavflarni aniqlaydi.Mutaxassis. Bu jarohatni topish va ularning sabablarini aniqlashga qaratilgan. Shu bilan birga, maxsus ekspertlar guruhi tuziladi, unda turli mutaxassislar fikr bildiradi. Ij- timoiy uslub. Aholining fikrini o‘rganish orqali (ijtimoiy guruh) xav- flarni aniqlash uchun ishlatiladi. Tadqiqotlar natijasida shakllangan ro‘yxatdan o‘tkazish. Bu ma’lum voqealarni hisoblash, har qanday resurslarning sarflanishi, jabrlanganlarning soni haqida ma’lumot- lardan foydalanishni o‘z ichiga oladi. Organoleptik usuli yordamida inson hislari (ko‘rish, teginish, hid, ta’m va boshqalar) tomonidan olingan ma’lumotlar ishlatiladi. Application misollar - san’at, mah- sulotlar tashqi vizual tekshirish, shuning uchun tashqariga dvigateli ta’rifi va (ovoz monotonicity yordamida) quloq aniqlash.Keyingi boblarda muhandislik usullari va texnik tizimlarni tekshirish usuli batafsil ko‘rib chiqiladi.
Xavfning chegara darajasi. Organizmlar va o‘simliklar o‘zla- riga zarar bermasdan zararli ta’sirlarni muayyan miqdorlarda, ma- salan, ifloslantiruvchi moddalar, issiqlik radiatsiyasi, tebranishlarni o‘tkazish imkoniyatiga ega. Achchiq reaksiyalar kuzatilmaydigan darajalari bu pol qiymat deb ataladi. Ko‘p miqdorda salbiy ta’sirlar namoyon bo‘ladi. Ular xavfli dozaning kattaligiga va xavf (t) ta’sir qilish davomiyligiga bog‘liq. Qisqa muddatli (qisqa muddat) ta’siri- da yuqori darajalarga toqat qilinadi, i.E. ular uchun chegara qiy- matlari ko‘proq ta’sir qilish uchun yuqori va past bo‘lishi mumkin. Shunga ko‘ra, inson hayotining xavfsizligi xavfli va zararli omillar ta’sirini tartibga solish predmeti organizmning funksional imkoni- yatlarini, uning salohiyati zaxiralari, adaptiv qobiliyati va so‘nggi rivojlanish imkoniyatlarining funksional holati, o‘zgarishlar tabiati va ekologik omillar ta’siri darajasi hisoblanadi.

2.