Tema: Ashiq ha’m jabiq ekonomika

Juwmaqlaw
Zamanagóy jámiyette jabıq ekonomikanı saqlap qalıw qıyın, sebebi shiyki zat, mısalı, sheki onim, tayın ónimge kirisiwde zárúrli rol oynaydı. Kóplegen mámleketlerde tábiy sheki onim joq hám bul dereklerdi alıp kiriwge májbúr. Jabıq ekonomikalar zamanagóy, liberal ekonomikalıq teoriyaǵa qarsi bolıp tabıladı, bul ishki bazarlardı xalıq aralıq bazarlarǵa salıstırǵanda salıstırıwiy ústemshilikler hám sawda-satıqtan paydalanıw múmkinshiligin ashıwǵa járdem beredi.
Tolıq ashıq ekonomika importqa júdá baylanıslı bolıw qáwpin tuwdıradı. Sonıń menen birge, jergilikli óndiriwshiler tómen xalıq aralıq bahalarda básekilasha almasliklari sebepli zálel kóriwi múmkin. Sol sebepli húkimetler jergilikli kárxanalardı qollap-quwatlaw ushın tariflar, subsidiyalar hám kvotalar sıyaqlı sawda qadaǵalawı qurallarından paydalanıwları múmkin.
Jabıq ekonomika kem ushraytuǵın bolsa -de, húkimet málim bir tarawdı xalıq aralıq básekinen tek etiwi múmkin. Birpara neft qazib alıwshı mámleketlerde shet el neft kompaniyalarına óz shegaraları ishinde sawda-satıq qılıwdı qadaǵan etiw tariyxı bar.
Jabıq ekonomikanıń mısalı Ámelde, ulıwma jabıq ekonomika joq. Braziliya dúnyadaǵı eń jalpı ishki ónim (JaIO’) dıń bir bólegi retinde ólshenerlik eń kem tovarlardı import etedi. Braziliya kompaniyaları básekige shıdamlılıq kózqarasınan qıyınshılıqlarǵa dus kelip atırlar, sonday-aq valyuta stuldı kóteriw hám qorǵaw siyasatı.
Braziliyada kiripke qoyılǵan tosqınlıqlardı eń úlken hám nátiyjeli kompaniyalargina ámelge asırıwı múmkin.


Paydalanılǵan ádebiyatlar dizimi
1. Axmedov D. Q., Ishmuxammedov A. E., Jumaev Q. X., Jumaev Z. A
2. Makroekonomika. Sabaqlıq.- T.: TDIU, 2004, 240 b.
3. Agapova T. A., Seregina S. F. Makroekonomika: Uchebnik. M.:Delo i Servis, 2001.
4. Vechkanov G. S., Vechkanova G. R. Makroekonomika: Tergewaya politika. Inflyatsiya i bezrabotitsa. Sotsialnaya politika. SPb.: ZAO «Piter», 2005.
5. Gayger A., Linvud T. Makroekonomicheskaya teoriya i perexodnaya ekonomika. Per. s angl. M.:INFRA-M, 1996.
6. Galperin V. M., Grebennikov P. I., Leusskiy A. I., Tarasevich L. S.
7. Makroekonomika: Uchebnik. SPb.:SPbGUEF, 1997.
8. Dornbush R., Fisher S. Makroekonomika. M.:MGU, 1997.
9. Joldasev Z., Qosimov M. S. Makroekonomika asoslari. T.:
10. «Oqıtıwshı», 1994
11. Menkyu N. G. Makroekonomika. M.:MGU, 1997.
12. Selishchev A. S. Makroekonomika: Otkritaya ekonomika. Prichini ekonomicheskogo rosta. Dinamika rinkov. SPb.: ZAO «Piter», 2005.