Tema: Ilmiy dóretiwshilik-insan madeniy iskerliginiń joqarı túri

3. Smart oqıtıw bul-aralıqtan oqıtıw.
Aralıqtan oqıtıw usılı tiykarında tıńlawshılardı oqıtıw házirgi kúnniń eń rawajlanıp baratırǵan baǵdarlarınan bolıp, oqıtıwshı menen tıńlawshılar málim bir aralıqta jaylasqan halda bilimlendiriw beriw sisteması bolıp tabıladı. Oqıtıwshı hám tıńlawshınıń málim bir aralıqta jaylasqanlıǵı, oqıtıwshını sabaq processinde kompyuterler, sputnik baylanısı, kabel televidenyasi sıyaqlı qurallar tiykarında oqıw jumısların uyımlastırıwın talap etedi. Zamanagóy kompyuter texnologiyalarınıń tez rawajlanıp barıwı, ásirese, informaciyalardı uzatıw kanallarınıń rawajlanıwı telekommunikaciya tarawına ayrıqsha tariyxıy ózgerisler kiritip atır.
Aralıqtan oqıtıw tómendegi texnologiyalardı óz ishine aladı:

Ínteraktiv texnologiyalar:	Interaktiv emes texnologiyalar:
- audiokonferenciyalar; - videokonferenciyalar; - jumıs stolındagı videokonferenciyalar; - elektron konferenciyalar; - dawıs kommunikaciyaları; - óz-ara sputnik baylanıs; - virtual bolmıs.	- basıp shıǵarılǵan materiallar; - audiokassetalar; - videokassetalar; - bir tárepleme sputnik baylanıs; - televiziyalıq hám radio kórsetiwleri; - disk hám CD-ROMlar.

Zamanagóy Smart bilimlendiriwdiń óz aldına qoyǵan eki tiykarǵı maqseti ámeldegi bolıp, olar:

1. Studentlerda bilim alıw ushın zárúr bolǵan turaqlı motivaciyanı jaratıw.
2. Dóretiwshilik sheshimler járdeminde bilim όzlestiriwiniń jańa forması hám instrumentlerin ızlep tabıwdan ibarat. Smart bilimlendiriw-bul bilimlendiriw mákemeleri hámde professor-oqıtıwshılar quramınıń ulıwma standartlar, kelisimler hám texnologiyalar tiykarında birden-bir Internet tarmaǵı arqalı bilimlendiriwdi ámelge asırıwshı birlespesi bolıp tabıladı.
AKT rawajlanıwınıń zamanagóy basqıshında tek ǵana klassikalıq bilimlendiriw texnologiyaları, bálki elektron bilimlendiriwde qánaatlantira almaytuǵın mútajlikler baqlanadı. Áyne waqıtta elektronlardıń sistemasınan Smart (ingl-sanalı, baqlawlı, jıldam) hám de Smart Education (aqıllı bilimlendiriw) ǵa ótiw processi olrıp atır. Bul koncepsiya bilimlendiriw tarawınıń barlıq processlerin, sonıń menen birge, bul processte qollanılıwshı barlıq usıl hám texnologiyalardı kompleks modernizaciyasın sáwlelendiredi. Smart koncepsiyası bilimlendiriw kesiminde ózi menen birge, «aqıllı taxta», « aqıllı ekran», qálegen noqattan Internetke shıǵıw sıyaqlı texnologiyalardı qáliplestiredi. Bul texnologiyalardıń hár biri kontentti islep shıǵıw processin tazadan qurıw, jetkiziw hám aktuallastırıw imkaniyatın beredi. Nátiyjede bilimlendiriw alıwdı tek ǵana auditoriyada, bálki úyde, jumıs jayında, jámiyetlik orınlarında, dem alıw jaylarında da ámelge asırıw múmkin boladı. Bunda bilimlendiriw processin bahalaytuǵın tiykarǵı element retinde aktiv bilimlendiriw beretuǵın kontent maydanǵa shıǵadı. Onıń tiykarında waqıt hám keńislik túsiniklerin joq etiwshi birden-bir repozitor jaratıladı.
Kompetentliktiń úzliksiz rawajlanıwı, bilimlerdi turaqlı ósiwi hám jańalanıp barıwı zamanagóy bilimlendiriw sistemasındaǵı aktual máselelerden esaplanadı. Sebebi bilimdi rawajlandırıw ushın endi insan kapitalınıń tásiri kemlik ete baslaydı. Bul sıyaqlı máselelerdi sheshiwde tek ǵana bilimlendiriw ortalıǵınıń ózin, bálki bilimlendiriw sistemasınıń quramı, instrumentleri, usılları túpten ózgertiliwi shárt. Analitik kompetenciyalar, kompleks mashqalalardı sheshiw uqıbı, jańa ideyalardı rawajlantıratuǵın--innovciyalıq ayrıqshalıqlar, óz-ara kommunikaciya mádeniyatı sıyaqlı bilimlerdi jetilistiriw zárúr. Sebebi dástúriy bilimlendiriw parametrleri tiykarında bilim beriw insanlardı Smart--jámiyet ushın tayarlamaydı. Óz gezeginde, Smart-- texnologiyasisiz, innovciyalıq iskerlik júrgizip bolmaydı. Eger bilimlendiriw sol baǵıtta artta qalsa, ol toqtap, qatıp qaladı.

(4-qosımsha)