Tema: Jordano Bruno

Filosofdıń ómirbayanı
Búgingi kúnde hár bir student Jordano Bruno kimligin biledi. Onıń ózligi átirapında kóplegen ańızlar payda bolǵan. Onıń sud procesine tiyisli jazıwlar uliwmaliq joǵalǵan jáne bul qattı hu’kimge ne sebep bolǵanlıǵı haqqında tartıslarǵa sebep bolǵan.
Mine onıń ómirbayanındaǵı tiykarǵı faktlar: Jordano Bruno mektebiniń sırtqı kórinisi hám xarakteri Bruno jas jigit retinde suwretlengen. Olarǵa jaylastırılǵan suwretler 1715 jilg’i gravyuraga tiykarlanǵan. Italiyalıq tariyxshi Virjinio Silvestrini onı oyshıldıń birden-bir málim portreti dep atadi hám ol joǵalǵan birpara dáslepki túp nusqaǵa tiykarlanǵan dep shama etdi. Gravurg’a qosımsha túrde, Jordano Brunonıń sırtqı kórinisiniń bir neshe keri tariypleri tústi.
Solay etip, Kenterberi arxiyepiskopi Jorj Abbott alımnıń miniatyura ósiwine belgi etip, onıń atı deneden uzınlaw ekenligin jazdı. 1592 jilg’i inkviziciya jazıwlarınan ekenin aytıw kerek, Jordano orta boyli hám ash qon’ir saqallı edi.
Zamanlaslar Brunonıń fenomenal yadına ıseniwlıgi haqqında dáliller bar. Ol mińnan aslam tekstlerdi - Múqaddes Jazıwlardan tartıp arab filosoflarınıń dóretpelerine shekem yaddan bilgen.
Bruno eki doktorlıq dissertaciyasın qorǵaw etken, segiz Evropa universitetinde sabaq bergen hám derlik pútkil Evropanı piyada kezgen. Soni aytıw kerek, Bruno ańsat xarakter menen ajralıp túrmegen. Tariyxshi Mordexay Feingolddıń jazıwınsha, ol dábdebeli hám tákabbir bolǵan, tek óz pikirin júdá qadrlegen hám ol menen azǵantay razı bolmaǵan hár qanday adamǵa azǵantay taqat kórsetken.
Brunonıń kelip shıǵıwı hám jaslıǵı 1548 jılda Filippo Nala qalasında tuwılǵan. Onıń ákesi a’sker Jovanni Bruno hám anası Fraulissa Sorawino edi. Birpara dereklerde Bruno ózi kelgen qala atı menen Nolan dep ataladı. Shańaraq baylıq menen maqtana almadı. Jovannidin’ jıllıq dáramatı 60 dukatti qurag’an, bul sol dáwirdegi ápiwayı hámeldardıń tabısınan bes teńgedey kem.
Brunonıń balalıǵı 11 jasında tamamlandi. Balasına tálim beriw ushın ata-analar Filipponi Neapolga jiberdi. Ol tálim biypul bolǵan monastir mektepte oqidi.
1565 jılda jigit monastir antyod etdi hám Jordano atın aldı. Ol Dominikan ordeni aǵzası boldı. Buyırtpanıń rásmiy bolmaǵan atı Domini qamısları bolıp, latin tilinde " Rabbiynin’ ıytleri" degen mánisti ańlatadı. Dominikanlar bidatlarg’a qarsı gúresti óz qolına aldı hám Rim-katolik shirkewi inkviziciyasinin’ tiykarına aylandı. Brunog’a salıstırǵanda inkviziciyadin’ saldamlılıǵı, sonıń menen birge, ol orden antin buzǵanlıǵı hám ózin bid'atshi bolǵanlıǵı menen anıqlama beriw múmkin, bul Dominikanlar ushın saldamlı awir boldı.
1752 jılda Jordano Bruno ruwxanıy etip tayınlandi. Sonda da ol kútá úlken kólemdegi maǵlıwmatlardı yadlaw imkaniyatın beretuǵın mnemonik sisteması menen ataqlı bolıp, bul haqqında Rim papasi Piy V ge aytıwǵa usınıs etilgen.
Úsh jıldan keyin monastir administraciyası Brunoni qadaǵan etilgen kitaplardı bilimlikde hám ikonalarg’a húrmetsizlikte gúman etken. Bunnan tısqarı, ol Arian bid'atin qollap -quwatladi, onıń wákilleri Áke Quday hám Ul Quday birdey shaxs emesligine ısendi.