Tema: Jordano Bruno

Tema: Jordano Bruno.
Reje.

1. 
   Jordano Bruno o’miri haqqinda mag’luwmat.
   
2. 
   Bruno monastirdi tark etip, jer ju’zin aylana basladı.
   
3. 
   Jordano Bruno: qısqasha filosofiya
   
4. 
   Paydalanilģan ádebiyatlar
   

Jordano Bruno o’miri haqqinda mag’luwmat.
Italiyalıq filosof Jordano Bruno Neapoldin’ shıǵısında jaylasqan Nala qalasında mayda dvoryan shańaraǵında tuwılıp o'sdi. Ol 11 jasında Neapoldagi mektepke oqıwǵa bardı. 14 jasında bolsa Neapol universitetiniń baslanǵısh toplamı studenti boldı hám filosofiya, logika hám de dialektikadan oqıa basladı.
1565 jılda ol xristian monaxlıq mektepke oqıwǵa kirip, filosofiya pánleri doktorı hám xristian monaxlıq dárejesine eristi. Jas Brunodagi tug'ma uqıp, sıyınıwxonadagi kitaplar hám de minez-qulıqındaǵı salawatlıq hám ǵárezsizlik hámmesi bir bolıp óz jumısın etdi.
Bruno sıyınıwxonadagi dinge sıyınıw peshvolari menen keliwolmay aldın sıyınıwxonani, keyin Italiyanı tark etdi. Ol Shveycariya, Franciya, Angliya qalaları boylap aylanıp, Tuluza, Parij, Oksford universitetlerinde lekciyalar etdi, zárúrli ilimiy tartıslarda qatnasdı.
1584-1585 jılları Bruno Londonda yashadı. Bul jerde onıń dúńyaǵa kózqarasları sistemasın sáwlelendiriwshi 6 sáwbetti óz ishine alǵan kitapları baspadan shıqtı : «Kosmos hám álemlerdiń sheksizligi haqqında» (1584), «Sebep, baslanıw hám ulıwmalıq haqqında» (1584), «Dáwirmizdin’ matematikashı hám filosoflarına qarsı 160 ta tiykarǵı qaǵıydalar» (1588 y), «Qaharmanona baslamashılıq haqqında» (1585), «Qıyamet degi bazm», «Otız háykel chirog'i» (1587).
Bruno 1591 jıldıń kuzagida Italiyaǵa qaytadı hám 1592 jıldıń may ayında gúmanshıllıqta ayblanib, qamawǵa alınadı. Bruno toǵız jıl dawamında túrmede ayawsız qiynoqlar, xo'rliklar iskenjesinde azap chekedi. Katolik shirkewi sudı bir sózli filosofdıń erk-ıqrarın sındırıw hám óz qarawlarınan waz keshiwge májbúrlew ushın barlıq qiynoqlarni jumısqa saladılar. Lekin Bruno óz ıqtıqatına sadıq qaladı. Batır oyshıldı o'tda kuydirib, qatl etiwge húkim etediler.
1600 jıldıń 17 fevralında Italiyanıń ullı perzenti Brunoni otda jandiradi. «Otda jag’iw — biykar etiw emes! » Bul sózler jalın iskenjesinde qalǵan Brunonıń sońǵı sesi edi.
Filosofiyası elege shekem ilimiy tartıslarǵa sebep bolıp atırǵan Jordano Bruno ilim jolında jábir shekken, aldıńǵı ko’z qarasları ushın qatl etilgen sheyit retinde tariyxg’a kirdi. Zamanagóy tariyxshilar oyshıldıń ilimiy teoriyalari ushın táqip etilgenine gu’ma’n qıladı. Galiley da, Kopernik da kosmostıń dúzilisi tuwrısında Brunonıń qarawlarına uqsas qarawlarǵa iye bolǵan óz turmısların qáwip astında qaldırmag’an. Keliń, filosofdıń turmısı hám qarawları haqqında kóbirek maǵlıwmat berip o’teyik.