Tema: Jordano Bruno


Onı tómendegi temalar qızıqtirdi


Download 0.73 Mb.
bet6/7
Sana19.06.2023
Hajmi0.73 Mb.
#1599953
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Jordano Bruno

Onı tómendegi temalar qızıqtirdi:
Yad kórkem óneri 1580-jıllarda filosof eslep qalıw hám eslep qalıw haqqında bir qansha dóretpeler jazǵan. Ol obrazlı yadtı rawajlandırıw múmkinshilikleri menen qızıqtı. “Móhirler bosilishi” (1583) hám “Suwretler, belgiler hám ideyalar muwapıqlıǵı tuwrısında” (1591) dóretpelerinde maǵlıwmatlardı este saqlaw ushın suwret hám belgilerden paydalanıw haqqında gápirgan.
Filosofiya
Bruno tekǵana filosofiyanı úyrengen, bálki óz dáwirdiń filosofiyalıq ideyaları hám atamaların tártipke salıwǵa háreket etken.
1598 jılda ol " Metafizik atamalar kodeksi" dep atalǵan ensiklopediyalıq sózliktiń prototipini baspa etdi. Filosof áyyemgi filosoflar haqqında bir qansha dóretpeler baspa ettirgen. Franciyada bolǵan waqtında ol " Ideyalar sayaları tuwrısında" (1582) shıǵarmasın usınıs etdi, ol jaǵdayda ol Aflotundin’ ideyalar áleminiń ataqlı koncepciyasına óz kózqarasın bayanladı. Ol “Suwretlerde “Aristotel fizikasidan lekciya” (1585) shıǵarmasın da jazǵan. Jordano Bruno filosofiyalıq bilimlerdi sistemalastırıw hám áyyemgi miyraslardı analiz etiwden tısqarı, zamanagóy metafizikadin’ tiykarǵı túsiniklerin de izertlew etdi. Bul baǵdardaǵı dóretpeler arasında " Sebep, baslanıw hám birlik tuwrısında" (1584), " Monada, san hám nomer haqqında" (1591) dep atalıwı kerek.
Tilsimlik
Tariyxshilaridin’ pikirine kóre, sudta Brunonıń ayıplawlarınan biri sehr bolıp tabıladı. Inkviziciyadin’ jaqsı sebepleri bar edi. Onıń bul tema boyınsha bir neshe kitapları bar. Praga dáwirinde filosof " Tábiyiy sıyqır tuwrısında" qollanbasın (1588), keyinirek medicinalıq sehrga tiyisli shıǵarmasın - Lullian Medicine (1591) baspa etdi. Ol okkultizmdin’ ótken zamanı menen de qızıqtı. Pegasdin’ Kabbala kitapı (1585) bul temaǵa arnalǵan.
Tartıs hám ritorika
Brunonıń qıyın tábiyaatı onı óz dáwirdiń ekspertleri menen tartıslarǵa alıp keldi. Peripatetiklarga (1586 ), matematikalıq hám filosoflarǵa (1588) qarsı polemik dóretpeler baspa ettirdi.
Brunoda filosofiyalıq qollanbalardan tısqarı kórkem ádebiyatqa baylanıslı uqıp da bar edi. Ol “Shıra” (1582) pyesasini hám “Qaharmanlıq qızıǵıwshılıǵıda” (1585) sonetlar kompleksin jazǵan.
Jordano Bruno filosofiyası óz dáwirdiń naturfalsafiy hám sufizmiy táliymatları qospası bolıp tabıladı. Mine onıń tiykarǵı qaǵıydaları : Álem dúzilisi haqqındaǵı qarawlar Oyshıl Álem sheksiz ekenligin aytıp ótken. Ol máńgi hám kóp álemlerden ibarat. Usınıń sebepinen, birpara izertlewshilerdiń onı 20 -ásir kvant mexanikasında ámeldegi bolǵan kóp dúnya talqinidin’ tiykarlawshisi dep esaplasadı.

Download 0.73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling