Tema: Jordano Bruno

Bruno opatınan keyin shirkewdiń munasábeti
1870 jılda Rim Italiya Pachalıǵı quramına kirdi. Shirkew paytaxt ústinen hákimiyattı joǵatdı. Municipalitet Jordano Brunoga háykel ornatıwǵa qarar etdi. Ol 1889 jılda oyshıl óltiringan orında ashılǵan. 20 -asirdegi katolik shirkewi ótken zamanda ilimpazlardıń táqip etiliwinen pushaymanda edi, biraq Bruno Jordano olardıń diziminde joq edi.
1948 jılǵa shekem onıń dóretpeleri Shirkewdiń Qadaǵan etilgen kitaplar indeksine kiritilgen. 1942 jılda Rim kardinali Jovanni Merkati filosofdıń sudına tiyisli bir neshe hújjetlerdi taptı, olar ilgeri joǵalǵan dep esaplanadı. Olardı úyrengach, shirkew oyshıldı ádalatlı qaralaǵanı haqqında bayanat berdi.
Kardinal Anjelo Sodano filosofdıń qatl etiliwin 2000-jılda “qayǵılı epizod” dep atadi, biraq ayıplawshılar tuwrı jumıs etkenin tastıyıqladi. Alım hám akademikalıq vladimir Arnolddin’ aytiwina qaraǵanda, Rim papasi Ioann Pavel II menen tıńlawshılar jıynalısında ol shirkew Jordano Brunoni qayta tiklaganmi, dep soraǵan. Óziniń liberal qarawları menen ataqlı bolǵan papa, ilimpazlar musofirlarni tapqannan keyin, reabilitaciya haqqındaǵı sáwbetke qaytıwdı usınıs etdi.

Jordano Bruno: qısqasha filosofiya
Rim-katolik shirkewi tárepinen kitapları 20 -ásir ortalarına shekem ta'qiqlangan Jordano Bruno XvI ásir normaları boyınsha alım emes edi. Brunonıń óliminen bir neshe on jıllar ótkennen, Nyuton jańa Evropa pániniń tiykarǵı kriteryaın islep shıqtı : pikirler faktlar hám esap -kitaplar menen tastıyıqlanishi kerek, keyin jańa ashılıw ilimiy esaplanadı. Brunonıń turmısı dawamında soǵan uqsas princip islegen: alımdıń dóretpelerinde esap -kitaplar menen boljawlar bolıwı kerek.
Jordano Brunonıń dóretpelerinde esap -kitaplar joq edi, sol sebepli zamanlasları onı filosof retinde qabıllawdı. Ol filosofiyalıq ideyalardı qáliplestirdi hám kórkem ádebiyatqa baylanıslı uqıpǵa iye bolıp, olarǵa kórkem obrazlar formasın berdi. Ol fizikalıq da, astronom da emes edi hám ómirbayanshilerdiń pikirine kóre, Kopernik dóretpeleri menen tek júzeki tanıs edi. Peru Bruno kóplegen dóretpeler iyesi bolıp tabıladı.