Tema: kirisiw. Sintaksis hám onin` izertlew obyekti


Muǵdar-dáreje baǵınıńqılı qospa gáp


Download 133.19 Kb.
bet39/55
Sana12.10.2023
Hajmi133.19 Kb.
#1699542
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   55
Bog'liq
LEKCIYA ATTA 3-KURS (1)

5.5. Muǵdar-dáreje baǵınıńqılı qospa gáp

1. a) -sa/-se+
qansha+sonsha
b) qanshelli+
sonshelli
d) sonshama+
sonshama

Anası qansha ashıwlı hám jumbaqlı sóylese, Ernazar sonsha tereń oyǵa shúmer edi.
Paxtanı qanshelli áshirepilep tárbiyalasań, ol sonshelli ónim beredi.
Siz bizlerdi uslaw ushın mashaqatlansańız, biz de siziń izińizde sonshama mashaqatlandıq.

2. -ǵan/-gen+sayın

Ol qanshelli kewilli júrgen sayın, soldatları da sonshelli kewilli edi.
Jerge qansha tárbiya berseń, ol da saǵan baylıǵın ayamaydı.

5.6. Sebep baǵınıńqılı qospa gáp
Baǵınıńqı gápte sebep, bas gápte nátiyje kórsetiledi.
1. Sintetikalıq usıl menen baylanısqan sebep baǵınıńqı qospa gáp
2. Analikalıq usıl menen baylanısqan sebep baǵınıńqı qospa gáp

1. Sintetikalıq usıl menen baylanısqan sebep baǵınıńqı qospa gáp

-ıp/-ip, -p, -may/-mey, -ǵanlıqtan/-genlikten,
-ǵanday/-gendey

Biraq, sonnan beri ata-ana qızınıń táǵdiri tuwralı qaytıp sóylespey, bul sóz umıt bolıp ketken edi.
Kesh bolıwdan arqadan qattı samal esip, dáryanıń ishi ala-burqan dúbeley boldı.

2. -ǵan/-gen+nan/-nen, -na/ne;
-ǵan/-gen+soń, keyin, sayın t.b.

Ol meniń kewlimdi almaqshı bolǵanına, men de quwandım.
Dúbeley kúsheygen sayın, tolqınlar sekiriwin shaqqanlatıp atır.

3.-ıwi, -ǵanlıǵı+ushın, sebepli, nátiyjede, arqasında
ıw-/-iw+kerek, itimal

Abdimurat Polatovtıń kirip keliwi menen, bári de orınlarınan órre turdı.
Kárxana jámááti jumıstı ónimli islewi arqasında, mámldeketlik joba jılma-jıl artıǵı menen orınlanbaqta.
Kóshe jel menen shańǵıtıp atırǵan bolıwı itimal, olardıń bet-álpi un jaqqanday.

4. -sa/-se;
-sa/-se + da/-de

Tosınnan iyt úrse de, ol shorshıp ketedi.

5. -sa/-se+kerek

Avtobustıń kelemegenine kóp waqıt bolsa kerek, kútiwshiler nayatıy kóp eken.

6.-dı/-di + dep

Kúnniń ıssısında qarıqtaǵı suw nállerdi quwratıp taslaydı dep, ol kóbirek túngi suwǵarıwǵa kúsh salatuǵın edi.

2. Analikalıq usıl menen baylanısqan sebep baǵınıńqı qospa gáp

tiykarǵı d.: sebep dánekerleri − sebebi, óytkeni, sonlıqtan, sol ushın, sonıń ushın, nege deseń



Bizler soraǵan kóp aqshanı beriw múmkinshiligi joq edi, sebebi basqa jerlerde de úlken-úlken qurılıslar menen islep atır edi.
Alańlıqtan shıǵıp uyıqlawdı uyǵardıq, nege deseń kúndiz alǵa júriw qáwipli edi.

dánekerlik xızmettegi s.:
nátiyje dánekerleri − nátiyjede, sonıń nátiyjesinde, sonıń saldarınan, aqıbetinde, sonıń aqıbetinde, sonıń arasında





Download 133.19 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   55




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling