1 qatnaslıq sózli tolıqlawısh baǵınıńqılı qospa gáp
sol(sonı)+aytıw, atap ótiw+kerek, lazım, múmkin t.b.
|
Sonı da aytıp ótiw kerek, bul qatardaǵı waqıya haqıyqatlıqtan biraz jıraq.
|
2 qatnaslıq sózli tolıqlawısh baǵınıńqılı qospa gáp
|
kim, kimde-kim, kimdi, ne, neni+ bunı, ózine, sonı, soǵan t.b.
|
Neni qor tutsań, soǵan zar bolasań.
Kim tas atsa tawdıń barıp qasına,
Atqan tası túserler óz basına. (İ.Yu.)
(Atańa ne qılsań, aldıńa sol keledi)
|
kim, kimde-kim − (oǵan)
|
Qaraqalpaq xalqın kimde-kim hálsiz kórip mensinbese, (oǵan) qalay jazalanatuǵının tanıt.
|
4. Anıqlawısh baǵınıńqılı qospa gáp
Anıqlawısh baǵınıńqılı qospa gáptiń baǵınıńqı gápi bas gáptegi atlıq yamasa qatnaslıq almasıǵınan bolǵan bas aǵzanıń mánisin túsindirip, anıqlap keledi.
1 qatnaslıq sózli anıqlawısh baǵınıńqılı qospa gáp
|
tek awdarmalarda bar
|
Ol sonday adam, hesh kim menen sóylespeydi.
|
2 qatnaslıq sózli tolıqlawısh baǵınıńqılı qospa gáp
|
kim, kimniń, kimde-kim, qanday, qaysı+ ol, onıń, sol, sonıń, sonday t.b.
|
Kimniń qolı qıymıldasa, onıń awzı qıymıldaydı.
|
kim −
|
Qaysı tilde qosıq aytsań da, janım,
Bári túsinikli, qádirdan maǵan. (sol tilde)
|
5. Pısıqlawısh baǵınıńqılı qospa gáp
5.1. Waqıt baǵınıńqılı qospa gápler
5.2. Orın baǵınıńqılı qospa gápler
5.3. Sın baǵınıńqılı qospa gápler
5.4. Salıstırmalı baǵınıńqılı qospa gápler
5.5.Muǵdar-dáreje baǵınıńqılı qospa gápler
5.6. Sebep baǵınıńqılı qospa gápler
5.7. Nátiyje baǵınıńqılı qospa gápler
5.8. Maqset baǵınıńqılı qospa gápler
5.9. Shárt baǵınıńqılı qospa gápler
5.10. Qarsılas baǵınıńqılı qospa gápler.
Pısıqlawısh baǵınıńqılı qospa gáptiń baǵınıńqı komponenti óziniń predikativlik belgisin saqlap pısıqlawısh sıqlı bas gáptegi is-háreket. waqıyanıń mazmun hár tárepleme sıpatlap, pısıqlawıshlıq mánide baylanısadı. Mazmunı jaǵınan bas gáptiń quramına kirip, gáp ishindegi gáp taqlette is-háreket, waqıyalardı hár túrli pısıqlawıshlıq mánide sıpatlaydı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
