Tema: Mádeniyat ekonomikası pánine kirisiw Reje

TEMA: Mádeniyat ekonomikası pánine kirisiw
Reje:

1. 
   Ekonomika túsinigi, mútájliktiń mazmunı hám klassifikaciyalanıwı
   
2. 
   Ekonomikalıq iskerliktiń mazmunı hám qayta islep shıǵarıw fazaları
   
3. 
   Ekonomikalıq resurslar
   

1. 
   Ekonomika túsinigi hám mútájliktiń mazmunı hám klassifikaciyalanıwı
   

“Ekonomika” termini birinshi márte Aristotel tárepinen kirgizilgen, bul eki sózdiń quramınan ibarat bolıp: «OYKOS» -úy, xojalıq, «NOMOS» - qáǵıyda, nızam degendi ańlatadı hám eki sóz birlikte «úy xojalıǵın júrgiziw sheberligi» degen mánisti bildiredi. Ekonomika degende adamlardıń óz turmıslıq mútájliklerin qandırıwǵa qaratılǵan iskerligi túsiniledi. Bul siyasiy, social, materiallıq hám ruwxıy iskerlikten óziniń tiykarǵı bolıwı, basqa iskerlik ushın materiallıq shárt-sharayat jaratıp beriwi menen ajralıp turadı. Ekonomika adamlardıń turmıs keshiriwi ushın zárúr bolǵan ónimlerdi jaratadı, olardı insanlar tutınıwına jetkizip beredi. Demek, ol turmıs keshiriw kepilligin beredi.
Qay jerde ekonomika rawajlanǵan bolsa, sol jerde insanlar ráhát-tınıshlıqta jasaydı hám kerisinshe, qay jerde ekonomika qalaq bolsa, sol jerde adamlardıń qarni toymaydı, ústi pútin bolmaydı, olar turaqlı mútájlikte zorǵa kún ótkeredi. Hár qanday ekonomikanıń sońǵı maqseti mútajlikti qandırıw eken, al, mútajliktiń ózi ne?
Social-ekonomikalıq mútajlikler — bul adamlardıń turmıs keshiriwi hám kámal tabıwı hám de jámiyette málim poziciyaǵa iye bolıwı ushın zárúr bolǵan hár túrli inamlardı, yaǵnıy barlıq ónim hám xızmetler kompleksi bolıp tabıladı.
Mútajlikler dúzilisine qaray hár-túrli, lekin olar eki iri gruppaǵa ajratıladı:
1) materiallıq ónimlerge bolǵan mútajlik. Azıq-awqat, kiyim-kenshek, turaq jay, úy ásbap-úskeneleri, kommunikaciya (transport hám baylanıs) quralları hám taǵı basqalarǵa bolǵan mútajlik;
2) túrli xızmetlerge bolǵan mútajlik. Buǵan tálim, medicinalıq járdem, fizikalıq tárbiya hám sport, dem alıw, sayaxat hám mádeniy-aǵartıwshılıq xızmetlerine bolǵan mútajlik kiredi. Bul mútajlikti social mútajlik depte ataydı. Ekonomika hám materiallıq, hám social mútájliklerdi birgelikte qandırıwǵa xızmet etedi.
Insan ushın áhmiyetine qaray baslanǵısh hám ekilemshi mútajliklerde boladı.