Tema. Mu’lk,tovar ha’m pul

Ja`ma`a`tlik menshik. Bul ja`ma`a`tke birlesken adamlardi’n’ uli’wmali’q menshigi. Bul ag`ayin-tuwi’sqanlar, bir jerde jasawshi’ adamlar ha`m ma`lim maqset joli’nda o’z qa’lewi menen birlesken adamlardi’n’ menshigi. Bul mu’lkten da`ramat tabi’wdi’n’ tiykarg`i’ sha`rti ja`ma`a`t xi’zmetinde qatnasi’w esaplanadi’. 3) Ma`mleketlik menshik – bul ma`mleketke tiyisli resurslar ha`m do’retilgen o’nimlerdin’, uli’wma bayli’qti’n’ ma`mleket ta`repinen o’zlestiriliwin bildiredi. Menshiktin’ bul formasi’ ma`mlekettin’ payda boli’wi’ menen ju’zege keledi, biraq oni’n’ maqseti ha`m da`rejesi o’zgerip turadi’. Ol jeke ha`m ja`ma`a`tlik menshikten o’sip shi’g`adi’, yag`ni’y olarg`a tiyisli materialli’q ha`m ma`deniy o’nimler ma`mleket biyligine o’tedi. Keltirilgen menshik formalari’ barli’q sistemalarg`a ta`n boladi’, biraq olar tu’rli ko’rinislerde boladi’. Bul jerde menshik formalari’ni’n’ sali’sti’rmasi’ olardan qaysi’ birinin’ u’stinligi menen xarakterlenedi.

Bazar ekonomikasi’n ju’zege keltiriw wazi’ypasi’ o’tiw da`wirinde menshikte ma`mleket sektori’ni’n’ u’lesi bir qansha joqari’ bolg`an ma`mleketlerde bul menshiktin’ ma`lim bir bo’legin ma`mleket iyeliginen shi’g`ari’w ha`m menshiklestiriwdi talap etedi. Usi’g`an muwapi’q, O’zbekistanda da mu’lkti ma`mleket iyeliginen shi’g`ari’w ha`m menshiklestiriwge ayri’qsha a`hmiyetke iye process si’pati’nda qarali’p, og`an “Mu’lkti ma`mleket iyeliginen shi’g`ari’w ha`m menshiklestiriw haqqi’nda”g`i’ Ni’zami’nda (1991-ji’l 19- noyabr) to’mendegishe ta`riyip beriledi:

Mu’lkti ma`mleket iyeliginen shi’g`ari’w – ma`mleketlik ka`rxanalar ha`m sho’lkemlerdi ja`ma`a`tlik, ijara ka`rxanalari’na, akcionerlik ja`miyetlerge, juwapkershiligi sheklengen ja`miyetlerge, ma`mleketke qarasli’ mu’lk bolmaytug`i’n basqa ka`rxanalar ha`m sho’lkemlerge aylandi’ri’w processi.

Menshiklestiriw – puqaralardi’n’ ha`m ma`mleketke tiyisli bolmag`an yuridikali’q ta’replerdin’ ma`mleketlik menshik obektlerin yamasa ma`mleketlik akcionerlik ja`miyetlerdin’ akciyalari’n ma`mleketten sati’p ali’wi’.

Bunnan ko’rinip turg`ani’nday, mu’lkti ma`mleket iyeliginen shi’g`ari’w menshiklestiriwge qarag`anda bir qansha ken’ tu’sinik.