Tema: Oqıw sabaqlarinda kórgizbeli qurallardan paydalaniw. Jobasi: I. Kirisiw II. Tiykarǵi bólim

Álipbege shekemgi dáwir
Metodikalıq fanda oqıw sheberligin qáliplestiriwdiń úsh basqıshı ámeldegi: analitik, sintetik hám avtomatlastırıw basqıshı.
Analitik basqısh oqıwshı iskerligindegi oqıw procesiniń barlıq ush strukturalıq bólimleri " jırtilgan" hám baladan anıq operatsiyalardı orınlaw ushın bólek háreketlerdi talap etiwi menen xarakterlenedi: dawıslı háripti kóriń, onı buwın -birlespe menen baylanıstırń, qosıwdan tısqarı háriplerdi qaerga yıǵlaw kerekligini oylap kóriń, kórgen hár bir grafik buwındı aytıń, yaǵnıy. tegis aytılıw etiń, sol sebepli sózdi biliw hám túsiniw ushın. Hecelerle oqıw, bala kónlikpelerdi qáliplestiriwdiń birinshi basqıshında -analitik ekenliginen dárek beredi. Analitik basqısh ádetde sawatlılıq dáwirine tuwrı keledi, dep ishoniladi. Biraq, oqıtıwshı sonı esta saqlawı kerek, hár bir bala ulıwma rawajlanıwda hám atap aytqanda oqıw qábiletin ózlestiriwde ayriqsha pátga iye. Sintetik basqısh sonı kórsetedi, oqıwdıń barlıq ush komponenti sintezlanadi, yaǵnıy. Oqılıp atrǵan zattı aqıl etiw, aytıw hám túsiniw bir waqtıniń ózinde júz boladı. Bul basqıshda bala pútkil sózler menen oqıwdı baslaydı. Biraq, oqıwshınıń bul basqıshqa ótiwiniń tiykarǵı belgisi oqıw waqtında intonaciyanıń bar ekenligi. Bala tekǵana teksttiń individual birliklerin túsiniwi, bálki olardı o'qilayotgan zattıń pútin mazmunı menen óz-ara bólewi zárúrli bolıp tabıladı. Oqıw waqtında intonaciya, eger oqıwshı o'qilayotgan zattıń ulıwma mánisin yodda tutsa, payda boladı. Bul ádetde baslanǵısh mekteptiń ekinshi jılında júz boladı. Avtomatlastırıw basqıshı tómendegishe xarakterlenedi - oqıw texnikası avtomatizmga alıp keletuǵın hám oqıwshı tárepinen ámelge asırılmaytuǵın basqısh. Onıń intellektuallıq umtılıw-háreketleri o'qilayotgan zattıń mazmunı jáne onıń formasın ańǵarıwǵa qaratılǵan : dóretpe ideyası, onıń quramı, kórkem quralları hám basqalar. avtomatlastırıw basqıshı balanıń ózi ushın oqıw qálewi menen xarakterlenedi. Balalardıń avtomatikalıq oqıw dárejesine eriskenliginiń tiykarǵı belgisi-bul óz-ózinen O'qilgan shıǵarmaǵa tuwrıdan-tuwrı sezimiy munasábet, oqıtıwshınıń qosımsha sorawlarısız tiykarǵı oqıwshı tásirleniwlerin bóliw kóriw qálewi, oqıǵanların talqılaw qálewi. Bunday jol - analitik basqıshdan avtomatlastırıw basqıshıǵa shekem-eger oqıtıwshı klassta málim bir jumıs rejimin támiyinlasa, baslanǵısh mektep sheńberinde bala tárepinen ótiwi múmkin:
Oqıw shınıǵıwları kúndelik bolıwı kerek;
Oqıw ushın tekstlerdi tańlaw tosınarlı bolmawi kerek, bálki balalardıń psixologiyalıq qásiyetleri hám tekstlerdiń kórkem ádebiyatqa baylanıslı qásiyetlerin esapqa alǵan halda ámelge asırılıwı kerek;
Oqıtıwshı nadurıs oqıwdıń aldın alıw ushın sistemalı jumıs aparıwı kerek;
Oqıtıwshı ishda oqıw waqtında jol qoyılǵan qátelerdi ońlawdıń tiyisli sistemasınan paydalanıwı kerek;
Óz-ózinen oqıwdı úyretiw arnawlı dúziliwi kerek, bul bir neshe basqıshlardı óz ishine aladı : yarım dawıs penen oqıw, o'qilayotgan adamdıń jimgina artikulyatsiyasi, " tınısh oqıw" (ishki sóylew kózqarasınan ), óz-ózinen oqıw.