Tema: O'zbekstannin' jaqin shet el ma'mleketleri menen

---

1 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

2 
Tema: O'zbekstannin' jaqin shet el ma'mleketleri menen
sirtqi ekonomikaliq baylanislari 

Mazmuni 
KIRISIW………………………………………………………………….…..3 
 I BAP. ÓZBEKSTANNÍŃ GEOGRAFIYALÍQ ORNÍ HÁM
ADMINISTRATIVLIK-AYMAQLÍQ DÚZILISI
1.1-§. Ózbekstanníń geografiyalíq orní…………………………….…………5
1.2-§. Social-ekonomikaliq kartalar………………………………………….10 
1.3-§.Tábiyǵíy sharayat hám tábiyǵíy baylíqlardíń milliy ekonomikadaǵí 
áhmiyeti……………………………………………………...……………….13 
 II BAP. MILLIY EKONOMIKANÍŃ QURAMLÍQ DÚZILISI 
2.1-§.Ózbekstan ekonomikasın rawajlandırıw principleri………….…..…….15 
2.2-§.Sanaat ekonomikaníń tayanísh tarmaǵí……………………….…..……20 
Juwaqlaw…………………………………………………………………….25
Paydanilg`an a`debiyatlar…………………………………………………..26
 
 
 
 

 
 

---

3 

 
KIRISIW 
Ózbekstannıń ekonomikalıq hám sociallıq geografiyası neni úyrenedi Siz endi 
aldınǵı alǵan bilimlerińiz tiykarında Jer júzi, sonıńday mámleketimiz tábiyatı 
haqqında basqalarǵa da maǵlıwmat bere alasız. Olardan basqa sonday bilimler de 
bar, olar adamlardıń iskerligi, jasaw jaǵdayı hám óndiristiń aymaqlıq parıqlanıwı 
sıyaqlı insaniyat, jámiyet turmısı penen tikkeley baylanıslı. Mine sol bilimlerdi 
úyrenetuǵın pán ekonomikalıq hám sociallıq geografiya dep ataladı. Ol xalıq 
iskerliginiń aymaqlıq shólkemlestiriliwi menen baylanıslı ekonomikalıq hám 
sociallıq máselelerdi belgili bir mámleket boyınsha da, pútkil jáhán kóleminde de 
úyrenedi. Bul oqıw jılında janajan watanımız Ózbekstannıń ekonomikalıq hám 
sociallıq geografiyasın úyrenesiz. Haqıyqatında da, zavod, fabrika, firma, emlew 
orınları, bilim beriw orayları yamasa xojalıqqa xızmet kórsetiw kárxanaları puxta 
oylamastan dus kelgen jerge qurılsa, adamlardı hálekshilikke saladı, miynet hám 
qárejetti biykarǵa jumsawǵa májbúrleydi. Aqıbetinde bul sociallıq miynet 
ónimdarlıǵınıń kóbeyiwine keri tásirin tiygizedi. Sociallıq miynet ónimdarlıǵı – 
materiallıq óndiriste bánt bolǵan hár bir jumıs islewshi esabınan payda bolǵan milliy 
dáramat muǵdarı. Miynnet ónimdarlıǵı óndiristiń mashinalar, maman qánigeler, 
elektr energiya, tábiyǵıy baylıqlar menen támiyinlengenine, kárxana hám xalıq 
qonıslarıńin adamlarǵa qolaylı jáne tábiyǵıy ortalıqqa zıyan tiymeytuǵın jerde 
qurılǵanına, miynetkeshlerdiń jasaw jaǵdayları, dem alıw hám olarǵa mádeniy-
turmıslıq xızmet kórsetiwge de baylanıslı. 
Eger shiyki zat, janılǵı, energiya derekleri hám jumısshılar bir-birine jaqın jaylassa 
óndiriste joqarı nátiyjelilik támiyinlenedi. Biraq, bunday qolaylı jaylasıw shende-
shen ushırasadı. Ayırım orınlarda shiyki zat jetispese, taǵı bir jerde janılǵı, elektr 
energiyası jetispewshiligi bayqaladı. Mine sonıń ushın da mámleketti 
rawajlandırıwdıń milliy 
baǵdarlamalarında xalıqtı, óndiristi jaylastiriw hám tábiyat baylıqlarınan 
paydalanıw máselelerin aymaqlıq jaqtan bir tegis shólkemlestiriwǵe itibar beriledi.
Ózbekstannıń ekonomikalıq hám sociallıq geografiyası mámleketimizdiń milliy 

---

4 
ekonomikasın xalıq hám tábiyǵıy sharayat penen óz ara baylanıslı halda úyrenip, 
onı aymaqlıq shólkemlestiriwdiń ulıwma principlerin ilimiy jaqtan tiykarlaydı. 
geografiyası sizdi mámleketimizde sociallıq miynet ónimdarlıǵın asırıwǵa, tábiyǵıy 
resurslardı qorǵawǵa hám ulıwma xalıqtıń turmısınıń abadanlasıwına járdem 
beriwshi geografiyalıq bilimler menen qurallandıradı. Sonday-aq, geografiyalıq 
bilimińizdi jetilistiriwde túrli dereklerden ǵárezsiz paydalanıw isılların payda etedi. 
Bul pánnin juwmaqları ushın tiykar bolǵan maǵlıwmatlar – dálil bolıwshı zatlar 
zaman menen birge ózgerip baradı. Sabaqlıqta keltirilgen cifrlı maǵlıwmatlar, 
súwret, karta-sxemalardaǵı maǵlıwmatlar, hátte jer atları da erteń búgingiden 
parıqlanıwı múmkin. Ekonomikalıq hám sociallıq geografiyaǵa tán bul jaǵday 
kúndelikli waqıya qubılıslardan turaqlı xabardar bolıwdı talap etedi. Elimizde bazar 
ekonomikasına ótiw sıyaqlı quramalı hám keń qamrawlı process dawam etpekte. 
Bunday payıtta mámlekette, hár bir qala yamasa awılda belgili bir mashqalalardıń 
júzege keletuǵını tábiyǵıy. Sabaqlıq sizdi sonday maǵlıwmat penen tanıstıradı jáne 
olardıń sheshimin tabıw dı úyretedi. Xalqımız rawajlanıw jolında pidákerlik penen 
miynet etpekte. Mámleketimiz gárezsizligin bekkemlewde, ásirese siz jaslar 
belsendilik kórsetiwińiz hám keleshektegi jumıslarıńiz berekeli bolıwı zárúr. Sebebi, 
miynet ónimdarlıǵı bazar qatnasıqlarına ótiwde eń áhmiyetli hám eń tiykarǵı faktor 
esaplanadı. Ózbekstan ekonomikalıq hám sociallıq geografiyasın úyreniw bul 
wazıypanın áhmiyetin túsiniwge, demek, óz puqaralıq minnetińizdi orınlaw , 
mámlekettiń social-ekonomikalıq turmısında belsene qatnasıwıńızǵa járdem beredi. 
Qolıńızdaǵı sabaqlıq mámleketimizdiń milliy ekonomikası menen tanıstırıp ǵana 
qoymastan, geografiyalıq mazmundaǵı hár túrli ádebiyatlardan, dáslepki 
dereklerden paydalanıwǵa imkaniyat beriwshi kónlikpe hám mamanlıq penen de 
qurallandıradı. Siz bul sabaqlıqtan ekonomika-geografiyalıq obyekt, qubılıs hám 
proceslerdi sáwlelendiriw, bayanlaw usılların da úyrenip alasız.