Тема. Psixologiyada biliw processleri joba

ТЕМА. PSIXOLOGIYADA BILIW PROCESSLERI
Joba:

1. 
   Dıqqat haqqında ulıwma túsinik
   
2. 
   Seziw
   
3. 
   Este saqlaw
   

1.Dıqqat haqqında ulıwma túsinik
Dıqqat insan xızmetiniń hámme túrlerin tabıslı ámelge asırıwdıń hám olardıń nátiyjeliligin támiynlewshi áhmiyetli shártlerdiń biri bolıp esaplanadı. Dıqqat aqılıy xızmettiń hámme túrlerinde qatnasadı, insannıń is-háreketleri dıqqattıń qatnasıwında payda boladı. Dıqqat-dep sananıń bir nársege jámleniwi, toplanıwı, anıq bir obektke aktiv qaratılıwına aytıladı (P.I.Ivanov). I.Ivanovtıń pikirinshe, biz xızmetimiz processinde qabıl etiw hám processinde qabıl etiw hám kóz aldına keltiretuģın hár bir nárse, hár bir hádiyse, islegen isimiz, oy hám pikirlerimiz dıqqattıń obekti bola aladı. Sonı aytıp ótiw kerek dıqqat, seziw, qabıl etiw, este saqlaw, oylaw, sóylew sıyaqlı ayrıqsha psixikalıq process emes. Sonıń ushında ol barlıq psixikalıq processlerde aktiv qatnasadı, olardıń nátiyjeligin asırıwģa tásir etedi. Sol sebepli dıqqat qaratılģan obektler sananıń toplanģan nuqtasında anıq, birden sáwlelenedi. Demek dıqqat, aqılıy processlerdiń sıpatı, ónimdarlıģı hám nátiyjeliligin támiynlewshi insannıń ishki aktivliginen ibarat bolģan biliw processi esaplanadı. Francuz alımı Kyuve - geniallıqtı «shıdamlı dıqqat» dep táriypleydi. Nyutonnıń dıqqatqa bergen táriplemesinde - «oylap tabıw pikirin hár dayım sol máselege dıqqat (qoyılıwı) qaratılıw processi dep esaplawı», Ushinskiydiń «dıqqat- psixikalıq ómirimizdiń jalģız esigi» dep baha beriwi buģan anıq mısal bola aladı.
Dıqqat hám onıń túrleri
Dıqqat óz gezeginde ıqtıyarsız, ıqtıyarlı hám ıqtıyarlı dıqqattan keyingi dıqqat bolıp bólinedi.
1. Iqtıyarsız dıqqat – sanamızdıń óz-ózinen maqsetsiz túrde anıq obektke baģdarlanıwı hám oģan toplanıwdan ibarat dıqqat túrine aytıladı. Iqtıyarsız dıqqattıń ádette, obektleri nárse hám hádiyselerdiń ádette sırtqı jaģdayı, belgisi, sıpatı, ayırmashılıģı, ózgesheligi bolıwı múmkin.