Tema: Úsh jasli balalar ushin háreketli ha’m sóz oyinlarin shólkemlestriw Joba

TEMA: Úsh jasli balalar ushin háreketli ha’m sóz oyinlarin shólkemlestriw
Joba:

• I. BAP. OYIN MEKTEPKE SHEKEMGI JASTǴI BALALARDIŃ

TIYKARǴI ISKERLIGI EKENLIGI
1.1. Oyinniń bala iskerligindegi mazmun hám o’zine ta’nligi:
1.2. Balaniń psixikaliq ósiwinde oyinniń ahmiyeti;

• II. BAP.HÁREKETLI HÁM SÓZ OYINLARIN ANALIZ ETIW HÁM ÓTKERIW METODIKASI

2.1 Háreketli oyinlar arqali balalardiń fizikaliq hám aqiliy qásiyetlerin rawajlandiriw
2.2. Mektepke shekemgi bilimlendiriw sho’lkemlerinde 3 jasar balalar ushin oynalatuģin háreketli hám sáz oyin túrleri
JUWMAQ_____________
PAYDALANILǴAN ÁDEBIYATLAR

Temaniń aktualliģi.
Jámiyettiń ruwxiy jetiligi onda ámelge asirilatuģin tálim- tárbiya jumislari hám jaslardi sawatqanliq dárejesine tikkeley baylanisli. Soniń ushinda tálimdegi jańalaniwdi, respublikamizda ámelge asirilip atirģan basqishpa –basqish tálim sistemasin pedagogikaliq taliqlaw, bul procesti ónimdarli boliwin táminlew zárúrligi júzege keledi.Oyin hár bir jas basqishta balaniń dógerek átiraptaģi ómirdi ha’m insanlar ortasindaģi túrli múnasebetti hár tárepleme bilip aliwģa qaratilģan iskerlik bolip tabiladi.Háreketli oyinlardi ótkeriwde háreketler gozzalliģin hám mádeniyatin umitpaw kerek: diqqatti háreketleri bir qansha kórinistegi balalarģa qaratiw, obrazlardi tásirli kórsetip bere alģan balalardi oshametlew kerek.
Kurs jumisiniń maqseti:
Oyin baqsha jasindaģi balalarda jetekshi iskerlik ekenligi haqqinda ilimiy ádebiyatlardan maģliwmatlar toplaw, analiz etiw hámde tájiriybe procesinde úyreniw. 3 jasar balalarda háreketli oyinlar arqali olardiń fizikaliq hám aqiliy kónlikpelerin bekkemlew usillari hám sóz oyinlari arqali olarda tildi rawajlandiriw boyinsha kólikpeler beriw.

Kurs jumisiniń waziypalari:

• Kurs jumisiniń waziypalari:
• 1) kurs jumisiniń teoriyaliq bólegin ilimiy ádebiyatlar tiykarinda aship beriw;
• 2)oyin iskerliginde mektepke shekemgi jastaģi balalardi baqlaw, analiz etiw;
• 3) 3 jasar balalar toparlari ushin háreketli ha’m sóz oyinlardi tuwri tańlaw, mektepke shekemgi bilimlendiriw shólkemlerinde tájiriybe ótkeriw,
• 4) jiynalģan maģliwmatlar tiykarinda juwmaqlaw;
• Kurs jumisiniń metodlari:
• -baqlaw;
• -sáwbet;
• - “Siyqirli mámleketlerge sayahat oyini, “Baliqshilar ha’m baliqshalar” oyini.
•  

Oyin insan ózliginiń kórinisi boliwi, oniń jetilisiw usili. Oyin “balaliq joldasi” dep te ataladi. Ol mektepke shekemgi jastaģi balalar o’mirinin’ tiykarģi mazmunin quraydi. Miynet ha’m tálim menen úzliksiz baylanista bolģan halda jetekshi iskerlik sipatinda payda boladi.
“Balalar oyini kóp ásirlik tariyxqa iye, - dep jazģan edi K.D.Ushiniskiy,-ol insanniń o’zi tárepinen islep shiģilģan qudretli tárbiyaliq qural ha’m soniń ushinda onda insan tábiyatiniń haqiyqiy mútajligi ańlatilģan.
1.Oyin menen miynet ortasinda tuwri qarim-qatnaslar ornatiw.
Tárbiyashilar balalar oyinina basshiliq qiliwda tómendegilerge ámel qiliwi lazim:
2. Oyinda balalardiń bolajaq miynetke tán bolģan fizikaliq hám ruwhiy sipatlardi tayarlaw.
Psixolog J.Piaje oyinda denelerge jańa at qoyiw faktorina amiyetli itibar menen qarap, bul is belgili manili oy pikir qáliplesiwiniń tayanishi, degen jumaqqa keledi.Biraq bul juwmaq jaģdaydi sáwlelendiriwdiń birden-bir joli ekenligin bildirmiydi. Soniń ushin buyimniń atin ózgertiriw menen balada oy pikir ha’m aqil-zakawat ósiwin baqlaw ha’m durisliqqa kelmiydi.Negizinde, predmetlerdi qayta ataw emes, al oyin háreketleriniń qásiyetin ózgertiw balaniń aqiliy ósiwine sezilerli tásir ótkere aladi.
Mektepke shekemgi jastaģi balalardiń
jetekshi iskerligi bul oyin.Baqsha jasindaģi
balalar ózleriniń oyin iskerliklerinde jildam
qádemler menen alģa qarap baratirģan
Mazmunli ómirimizdiń hámme táreplerin
sáwlelendiriwge umtiladi. Bul orinda sol
nárse xarakterli bala biliwge qiziģiwshiliģinan
átirapinda óziniń kúshi de jetpiytuģin,
siymaytuģin nárseler menen ámeliy múná-
sebette boliwģa umtiladi. Balalardiń oyin
iskerliginde hár túrli turmisliq ha’m apsanaliq
obrazlardi jaratiwlarinan sonday sonday juwmaq shiģar múmkin: adamniń soniń menen birge balanińda sirtqi ortaliqtaģi nárse hám hádiyselerdi sáwlelendiriw procesi passiv process emes, al aktiv hámde dóretiwshi, ózgeriwsheń process.
Bizge belgili 1-3 jasli balalar sirtqi ortaliqti júda az ózlestirgen.
Olar ele hátte náselerdiń renńin , ólshemin hám basqa táreplerin
jaqsi ajirata almaydi. Oyin mazmuni sipati syujetleri hár túrliligi
balalardiń uliwma psixikaliq rawajlaniw dárejesine baylanisli. Eń
ápiwayi psixikaliq processten eń quramali psixikaliq proceske shekem
hámmesiniń eń ahmiyetli táreplerin qáliplestiriwde oyinlar úlken
rol oynaydi. Baqsha jas dáwirinde hárekettiń ósiwinde oyinniń tásiri
haqqinda gáp barģanda, aldin soni aytiw kerek birinshiden, oyinni
Shólkemlestiriwdiń ózi bul jastaģi balaniń háreketti ósiriw hám
jetilistiriw ushin eń qolayli shart-shárayatlar jaratadi.Ekinshiden, oyin
bala háreketine tásir etiwdiń sebebi hám qásiyeti sonda, háreketti
quramali kónlikpelerdi subyekt ásirese oyin waqti emes, al tikkeley
shiniģiw arqali ózlestiriledi.
Kishi toparda mazmun hám qaģiydasina kóre ápiwayi bolģan mazmunli hám mazmunsiz háreketli oyinlar shólkmlestiriledi.
3 Jasar balalar áste-aqirin jeke halda rollerdi orinlawģa úyretip bariladi.
Orta toparda eń ápiwayi bellesiw usilindaģi oyinlardi jeke tárizde de ótkeriw múmkin.
Oyindi juwmaqlaw.Ha’reketli oyin fizikaliq ju’klemeni kemeytiretug’in halg’a keltiretug’in uliwma ju’riw menen tamamalanadi.
Balalardi jańa oyin menen tanistiriw. Oyin mazmuni hám qaģiydalarin túsindiriw tárbiyashidan puxta tayarliqti talap etedi.Ayirim oyinlardiń mazmuni aldinnan bolatuģin sáwbetler tiykarinda balalardiń bilimlerin aydinlastiriw múmkin.Oyinlardi túsindiriw olardiń túrine kóre hár túrli boliwi múmkin.