Тема: «Сообщества. Экосистемы»


Download 3.66 Mb.
bet5/9
Sana13.10.2023
Hajmi3.66 Mb.
#1701493
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
hasharotlarning biotsenozdagi ozaro a

Айрим тадқиқотларга (Бенгас, 1958) кўра, дуккак бити (Aphis fabae Scop.) колониясида Lasius niger L. чумолилари қатнамаган тақдирда дукак бити колонияси секинроқ, ўртача 33% ошади, колонияга чумолилар қатнаган тақдирда, уларнинг ўсиши ва тезлашиб 70% ташкил қилган. Чумолилар ўсимлик битларининг сершакар экстрементини ялаб, уларни душманлардан химоя қиладилар, айримда уларни янги ўсимликларга кўчириб ўтқазадилар.

  • Айрим тадқиқотларга (Бенгас, 1958) кўра, дуккак бити (Aphis fabae Scop.) колониясида Lasius niger L. чумолилари қатнамаган тақдирда дукак бити колонияси секинроқ, ўртача 33% ошади, колонияга чумолилар қатнаган тақдирда, уларнинг ўсиши ва тезлашиб 70% ташкил қилган. Чумолилар ўсимлик битларининг сершакар экстрементини ялаб, уларни душманлардан химоя қиладилар, айримда уларни янги ўсимликларга кўчириб ўтқазадилар.

Hasharotlarning yirtqichlardan himoyalanishi mimikriya

  • Ko'pgina hasharot turlarida xavf sezilgan vaziyatlarda vaqtinchalik o'zini o'lik holatiga solish, ya'ni harakatsizlikka o'tish ko'rinishidagi o’ziga hos hususiyat hisoblanadi. Dushman hujumi xavfi mavjud holatda hasharotlar o'simlik poyasidan erga tushadi va qotib turadi. Shuningdek, ko'plab hasharot turlarida iste'mol qilish mumkin bo'lmagan predmetlarga yoki yashash muhitining predmetlariga o'hshash ko'rinishda bo'lish kabi mimikriyaning shakllaridan biri – mimetizm orqali himoyalanishi qayd qilinadi. Ayrim hasharot turlari tashqi morfologik tuzilishiga ko'ra tabiatning harakatsiz ob'ektlariga – masalan, o'simlik barglariga, o'simlik poyasiga o'hshash shakl va rangda bo'lishi kuzatiladi, ushbu holat orqali hasharotlar ularni iste'mol qiluvchi qushlar hujumidan himoyalanadi.

Mimikriya hodisasiga misollar. A – tillaqo'ng’iz, B – oddiy qazgich, V – Automires kapalak turi, G – malina tasmasimon kapalagi, D – Papillio laglaize kapalak turi.

Sinaposematizm

  • Sinaposematizm – bu yolg’ondakam yoki myuller mimikriyasi bo'lib, hasharotlar tanasi rangi va shaklining turli hildagi iste'mol qilish mumkin bo'lmagan hasharotlar tana rangi va shakliga o'hshash bo'lishi hisoblanadi. Ushbu ko'rinishdagi hasharotlar zaxarli bo'lmasada, biroq dushmanlar tomonidan huddi zaxarli turlar singari his qilinadi.

Download 3.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling