Tema: Tábiyiy jaqtılıq d


II-bap Tábiyiy hám jasalma jaqtılıq derekri haqqında


Download 105.64 Kb.
bet4/6
Sana16.06.2023
Hajmi105.64 Kb.
#1491991
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Mavzu Tabiiy yorug’lik manbalari Mundarija Kirish i-bob. Yorug

II-bap Tábiyiy hám jasalma jaqtılıq derekri haqqında
2. 1. Tábiyiy jaqtılıq dárekleri hám olardıń jaratılıwı haqqında

Áyyemgide, insaniyat biz úskenelerdi basıń háreket goyo kózleri shıǵıp Tentacles-nurları arqalı kóriw múmkin, dep oylaymiz. Bul biymánilik hám biymánilik bolıp kórinedi. Tabiiy hám jasalma jaqtılıq dereklerin parıqlaw. Elektromagnit tolqın, yamasa fotonlardi aparıw - Zamanagóy pikir nur, dep aytıw. Tiykarınan, nur radiatsiya, lekin kózi menen kóriw múmkin bolģan bólegi bolıp tabıladı. Jaqtılıq tarqatıw onıń tolqın sapasın haqqında tómende talqılaymiz.



Jaqtılıq
Bul ne? Ashiǵi, ol elektromagnit tolqın aladı. Bul insan kózi menen aqıl háreket. 380 nen 780 nm ushın - qaytarıp, aqıl shegaraları bar. Kem stavkaları, adamlar kórip, lekin seze almaydı, dep ultrafioletoviy dawam etedi. Teri ústi, ol sarģish bolıp kórinedi. Tek bir neshe tiri organizmler hám insanlardı bul jaǵdayda kóriw múmkin infraqızıl nurlanıw, da bar. Nur birdey reń beredi. Eger oq jaynı yadqa alsaq, ol jeti reńge iye boladı. Present ol jaǵdayda safsar reńli shólkeml nur, tolqın tamasha 380 nm qızıl,- 625, jáne bul jerde jasıl - 500, safsar kóbirek, lekin qızıl salıstırǵanda kemrek boladı. Kópshilik jasalma jaqtılıq dárekleri aq-jasıl tabıslı. Aq jaqtılıq júz bolsa mıyıq basqa barlıq tiykarǵı reń - qızıl, toq sarı, sarı, jasıl, kók, Indigo hám biynápshe reń
DEREKLER
Nurına iye bolǵan tán, hám kiyim-kenshek dárekleri. tabiiy hám jasalma jaqtılıq dárekleri bar. yorug'lik eń hám zárúrli tábiyiy derek quyash -, yaǵnıy quyosh nurlanıw to'g'ridan-tuwrı hám yorug ' juldız dúnyamız tuwrıdan-tuwrı jaqtılıq deregi -. Tábiyiy dúnyada, hám insan ushın zárúr bolǵan ultrafioletoviy nurları, onıń spektrida anıqrog'i. Diffuseness - tábiyiy qorǵaw xarakterli bolıp tabıladı. Onı súwretlew ushın qolay. sun'iy hám tábiyiy jaqtılıq dárekleri - Biz kóp ónimlerdi bir ret, Eger ol ne ónim ushın dawam etiw múmkin.
19 -ásirge shekem shekem, jaqtılıq tek jasalma dáregi barlıq talqinlar bir órt edi. kuchli, aktiv elektr jaqtılıq dáreklerin jedel rawajlandırıw. neft shamlar, bar edi - mákeme xızmetkerleri 130 jıl dawamında, órt órt múmkin boldı. Ol toፄg'ridan-tuwrı, bir romantik keshki ushın joǵaladı tiyisli ortalıǵın qashan stanciyasında bir waqıya júz bergen olar házir de. yurish, suw ústindegi shıra qashan bir kerosin shıra. Qosımsha keń paydalanıw ushın siz bir órt qılıw múmkin.
Korsat - jasalma yamasa tábiyiy jaqtılıq dáregi? Bul kerek. quruq putaqlar ámeldegi derek, bir sham azabına, sonday etip, gaz brülörü hám janǵan - jasalmaları. Men bir bar ta' jutıwdı qáler edim. Jasalma dárekleri adamlar nurni baqlaw múmkin.
TÁBIIY DEREKLER
Tábiyiy nur oqadi bolǵan barlıq bekkem, tábiyiy dereklerden, tiyisli bolıwı kerek. Olar jaqtılıq tábiyiy dárekleri. Qaramastan, ol baslanǵısh yamasa ekilemshi múlk retinde tolqınlar emissiya ne. Tábiyiy jaqtılıq dárekleri, barlıq tiri organizmler turmısında zárúrli rol oynaydı. tabiatning tábiyiy derekler adam qadaǵalawı :
Quyash nurı.
Órt jaqtılıq tábiyiy dáregi.
Juldız nurı.
haywanlar hám ósimlikler túrli jilosi.
jáne bul pútkil dizim emes. Siz kóbirek tábiyiy jaqtılıq dáreklerin dizimge alıw múmkin. Mısallar : Quyash, aptap Iyul kúni, tunda kóriw múmkin juldızlar hám reń-barang hám ájayıp bultlardı, bir sánatli quyrıǵı menen kometa yamasa Aurora barealis tarqatıp alıwǵa jırtıp, bir ájep juldız gruppaındaǵı jıldırım olardı qoyıw. Tábiyiy jaqtılıq kem altın, shıbın-shirkeyler dán hám balıq birpara túrleri sıyaqlı, ol teńiz qabatda júziwshi ushın zárúrli áhmiyetke iye, ot ishinde yarqiroq kórip shıǵilıwı múmkin.

BIOLUMINESANS
Qıyın sóz qıziy tiri organizmlerdiń qásiyetlerin ańlatadı. Bul kórkem óner ózińiz yamasa symbionts járdeminde de eriwiladi. Grekshe " BIOS" turmıs bolıp esaplanadı. Lotin " lümen" - nur. dunyo geypara zat sıyaqlı uqıp hár kisi ushın tiyisli. Bul arnawlı haq niyetli organlar hám organizm iye talap etedi. Mısal ushın, photophores balıq, bakteriyalar citoplazmasında, birden-bir, bir kletkalı ökaryotik organellerin da. AQSh suwda jasawshı organizmler okean tubida jasaydı Fireflies, hám geypara zat (tereń teńiz kalamar, radiolyariyalarning) eslaylik. Bioluminescence - islep shıǵarıw processleri, ol nur retinde payda boladı azat energiya. Basqa sózler menen, bul chemiluminescense arnawlı túri.

RADIO
Bul process ionlı radiatsiya tásirinde kelip shıqqan.gamma hám rentgen, alfa, beta bóleksheler payda bolatuǵın qospalar, ayırım materiallarda radioluminescent anıqlawdı kirisiw ushın qóllaw. Mısal ushın, ion nurlanıw rux sulfid hám quwat dáreginen ibarat boyaw uzaq waqıt dawamında nur payda etedi. Bul dáwir jıl, hátte on jıllar olshenedi. Bunday materiallar keń arnawlı boyawlar qollanılıp atır. Olar teriw, úskenelew edi.
JAQTILIQ TARQATIW
Jaqtılıq jolında dus kelgen tosıqlar átirapında egilib bar. Bul tuwrı sızıq bólistiriledi. va taǵı bir zat. bu ushın, payda iye emes, bir tema ushın saya. Saya qara boladı mudamı emes. Al, qanday etip shashılǵan hám basqa ob'ektler kelgen jaqtılıq nurların sáwlelendiriw. Bul, ásirese, málim artistler boladı.

Nurlar qara tosıq arqalı ótiwine iye emes. Mısal ushın, ay, quyash, er hám sonday erda quyash tutılıw ortasında bolsa.

Download 105.64 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling