Temasındaǵı Kurs jumısı Qabıllaǵan: Fizikalıq hám kolloidlıq ximiya kafedrası docent: Uzaqbergenova Z. Orınlaǵan: 2s ximiya toparı studenti: Eshimuratova R. Nukus – 2023 Reje

Usıldıń indikatorları. TSN n vizual, yaǵnıy kóz benen shamalap anıqlaw usılında kraxmal n jańa tayarlanǵan 1% eritpesi yaki suw menen aralaspaytuǵın ekstragentlar, suw qatlamınan yod n ekstrakcıyalap suw menen aralaspası fiolet qatlam payda qılıwshı xloroform, uglerod tórt xloridi qollanıladı. Indikator sıpatında bazı boyawar da isletiledi.


Yodatometriyanıń qollanılıwı.

Yodatometrik titrlew usılında qatar qaytarıwshı zatlar – kalayı (II), súrma (III), mıshyak (III), Hg₂²⁺, temir (II), yodidlar, sulfitlar, tiosulfatlar, tiocianatlar, askorbin kislota, gidrazin, izonkotin kislotasınıń gidrazidi hám bosqalar anıqlanadı. Qoldıqtı titrlew usılında RbO₂, MnO₂, vodorod hám barıy peroksid sıyaqlı oksidlewshiler artıqsha qosılǵan, qaytaruwshı titrant qoldıǵın yodatometrik titrlap anıqlanadı.

Yodidlardı titrlap anıqlaw. Yodid-ionların anıqlaw (2) hám (3) reakciyalarǵa tıykarlanǵan
5J^- + JO₃^-+ 6H⁺= 3J₂ + 3H₂O (2)
2J₂ + JO₃^-+ 6HC1 = 5JCl + Cl^- +3H₂O (3)
Analizdi ámalge asırıw ushın tekseriliwshi eritpega TSN n anıqlaw ushın bır neshe tamshı CCl₄ yokı SHCl₃ qosıladı. Aralaspa kaliy yodattıń standart eritpesi menen titrlanadı. Titrlanıwshı eritpe (2) reakciyada ajıralǵan yod esabına qońırlasadı, soń titrant JO₃^- qosılǵan eritpedıń reńı qaldıq yodtıń ashıq sarı reńine shekem ashıladı. Aralaspa silkitip aralastırıladı. Molekulyar yod organik ekstragentga ekstrakcıyalanıp fiolet reń payda qıladı. Titrlew eritpeni silkitip aralastırǵan halda organik qatlamdaǵı fiolet reń óshgenshe davam ettiriledı. Súrma (III) n anıqlaw ushın analiz etiliwshi surma (III) dıń xlorid kislotalı eritpesi kaliy yodatdıń standart eritpesi menen titrlanadı. Bunda tómendegi reakciya baradı
5H[SbCl₄] + 2KJO₃ + 12HCl = J₂+ 5H[SbCl₆] + 2KS1 + 6H₂O
Ajıralǵan yod qosılıp atırǵan titrant penen yod monoxloridin payda qıladı
2J₂ + KJO₃ + 6NCl = 5JCl + KCl + 3H₂O
Bul reakciyanı titrlew ortalıǵına muwapıq tómendegishe súwretlew de múmkin 2J₂ + KJO3 + 11HCl = 5HJC1₂ + KCl + ZH₂O
Indikator sıpatında kraxmal yaki yod tásirinde fiolet reń payda qılıwshı organik ekstragent qollanadı. Askorbin kislotanı anıqlaw ushın analiz etıliwshi eritpege indikator sıpatında azǵana kraxmaldı 1% li eritpesinen qosıladı. Soń kaliy yodatdıń standart eritpesi menen eritpede turǵın kók reń payda bolǵansha titrlanadı. Askorbin kislota C₆H₈O₆ yod monoxlorid tásirindegı sıyaqlı (joqarıda bayan etılgendey) C₆H₆O₆ ǵa shekem oksidlanadı, bunı sxematik tárizde tómendegishe táriplew múmkin.
3C₆H₈O₆ + KJO₃ = 3C₆H₆O₆ + KJ + 3H₂O EN

dan soń titranttıń qosılǵan birinshi tamshısı yodid-ionın yodǵa shekem oksidlaydı

5J^- + JO₃- + 6N⁺ = 3J₂ + 3N₂O

Yod kraxmalı indikatorı qatnasında eritpede kók reń payda qıladı.