Temuriylar davrining o’ziga xos xususiyatlari

Sohibqironning Fransiya qiroli Karl VI ga yozgan xatidagi quyidagi fikri diqqatga sazovordir: «Siz o’z savdogarlaringizni mening saltanatimga yuboring. Biz ularni iliq qarshi olib izzat-ikrom ko’rsatamiz. Biz ham o’z savdogar- larimizni sizning yurtingizga yo’llaymiz. Siz ham ularga hurmat ko’rsating, ularga ortiqcha tazyiqlar qilinishiga yo’l qo’ymang. Sizga bundan bo’lak talabim yo’q. Zero dunyo savdo ahli ila obod bo’lajak».

• Sohibqironning Fransiya qiroli Karl VI ga yozgan xatidagi quyidagi fikri diqqatga sazovordir: «Siz o’z savdogarlaringizni mening saltanatimga yuboring. Biz ularni iliq qarshi olib izzat-ikrom ko’rsatamiz. Biz ham o’z savdogar- larimizni sizning yurtingizga yo’llaymiz. Siz ham ularga hurmat ko’rsating, ularga ortiqcha tazyiqlar qilinishiga yo’l qo’ymang. Sizga bundan bo’lak talabim yo’q. Zero dunyo savdo ahli ila obod bo’lajak».
• E’tibor bering, qanday oddiy va aniq fiqr: dunyo savdo ahli ila obod bo’lajak! Demak, Amir Temur tashqi siyosatida xalqaro iqtisodiy-savdo aloqalarini keng miqyosda yo’lga qo’yish, undan barchani, avvalambor, o’zining xalqini bahramand etish bosh g’oya bo’lib xizmat qilgan.
• XXI asrning ikkinchi o’n yilligi oralig’ida siz bilan biz xalqaro miqyosda adolatli tarzda yaratmoqchi bo’lgan integra­tsiya makoni haqida Amir Temur bundan 600 yil burun bosh qotirgan va shu yo’lda siyosat yuritgan. U barpo etgan yagona iqtisodiy-savdo maydonida bugungi kun uchun ham, bugungi zamoy uchun ham ibratli bo’lgan vaziyat mavjud edi. Amir Temurning mana bu so’zlari bunga dalildir: Amir Temurning «...Saltanatimning u chetidan bu chetigacha biror bolakay boshida bir lagan tilla ko’tarib o’tadigan bo’lsa, bir donasiga ham zarar etmaydigan tartib-intizom o’rnatdim», degan so’zlari tartib-intizom va xavfsizlikni ta’minlashda o’ta ahamiyatlidir.

AMIR TEMUR JAHON E’TIROFIDA

• Ba’zilar nazdida Amir Temur yurishlariga, ya’ni o’ta vahshiyliqdek ko’rinadigan bu odatga ayrim izoxdar berishga to’g’ri keladi, deb yozadi frantsuz tarixchisi Lyusen Keren: «Amir Temur har qanday kuch ishlatishdan oldin masalani tinch yo’l bilan hal qilishga intilardi.
• Nemis olimi F. Shlosser o’zining «Jahon tarixi asarvda Amir Temurni quyidagicha tasvirlaydi: «Baxtiyor jangchi, jahongir, Uzoq Sharqda qonunshunos bo’lish bilan birga o’zida, Osiyoda kam uchraydigan taktik va strategik bilimlarni ifodaladi», deb yozsa, atoqli nemis olimi va tarixshunosi M. Veber: «Temur o’z dushmanlariga nisbatan juda berahm edi, lekin sarkardalik, davlatni boshqarish va qonunchilik sohasida buyuk talantga ega edi», deb ta’riflagan.