Teoriyaliq materiallar 1-tema. Finanslıq analiz pániniń teoriyalıq tiykarları

Kárxananıń tólemge uqıplılıǵı analizi

Tólem qarjıları	Tólem minnetlemeleri	Tolıq tólemge jaramlılıq	Salıstırmalı tólemge jaramlılıq
1	2	3	4
	Balans likvidligi
A1 - Turaqlı hárekettegi aktivler	P1 - Tólem múddeti kelgen minnetlemeler	A1-P1	A1/P1
A2 - Tez pulǵa aylanatuǵın aktivler	P2 - Qısqa múddetli minnetlemeler	A2-P2	A2/P2
A3 - Áste pulǵa aylanatuǵın aktivler	P3 - Uzaq múddetli minnetlemeler	A3-P3	A3/P3
Tólemge jaramlılıǵı
A1 - Turaqlı hárekettegi aktivler	Aǵımdaǵı minnetlemeler (AG`M)	A1-JM	A1/JM
A1 - Turaqlı hárekettegi aktivler		A1+A2-AG`M	A1+A2/AG`M
A1 - Turaqlı hárekettegi aktivler		A1+A2+A3- AG`M	A1+A2+A3/ AG`M

6.3. Finanslıq turaqlılıq hám onıń túrleri: tolıq hám normativ turaqlılıq, turaqlı emes hám krizisli jaǵdaylar
Ózbekstan ámeliyatında finanslıq turaqlılıqtı bahalaw boyınsha kórsetkishler sistemasın úyreniw nátiyjesinde sonı óz aldına aytıp ótiw kerek, finanslıq turaqlılıqtıń kórsetkishler sisteması hár túrli dereklerde hár túrli keltiriledi. Olardıń sanın anıq aytıw qıyın. Biraq usıǵan qaramay, olardı balanstıń quramlı bólekleri hám jámlengen qatarlarına salıstırǵanda bir sistemaǵa salıw múmkin.

Finanslıq turaqlılıqtı xarakterlewshi kórsetkishler sisteması tómendegi eki quram boyınsha toparlanıwı da múmkin:

1. Aktivler, kapital hám minnetlemelerdiń quramlıq dúzilisi boyınsha finanslıq turaqlılıq kórsetkishleri. Olar qatarına finanslıq ǵárezsizlik (avtonomiya), finanslıq qaramlılıq, óz hám qarız qarjılarınıń qatnası, qaplaw koefficienti hám basqa kórsetkishlerdi kiritiw múmkin. Bul qatar boyınsha finanslıq turaqlılıqtı xarakterlewshi kórsetkishler sıpatında basqa dereklerde uzaq múddetli aktivler, aǵımdaǵı aktivler, óz qarjılarınıń deregi hám minnetlemeler menen baylanıslı kórsetkishlerin óz aldına toparlaw tártibi belgilengen.

2. Aktivlerdi qarjılandırıw menen baylanıslı turaqlılıq kórsetkishleri. Bul kórsetkishlerge óz aylanıs qarjıları menen támiynlengenlik, manevrlik koefficienti, tovar-materiallıq zapaslardıń óz qarjıları esabınan qarjılandırılıwı, sap aylanıs aktivleriniń naqlıǵı yaǵnıy, óz aylanıs qarjılarınıń hár túrli aktivler hám kapitalǵa qatnası arqalı esap-kitap qılınıwshı koefficientler kiredi.

Finanslıq turaqlılıqtı bahalawda jáne bir áhmiyetli parqlı tárep - bul olardıń tolıq kórsetkishlerde úyreniliwi menen de xarakterlenedi. Bul tártip boyınsha finanslıq turaqlılıqtıń úsh áhmiyetli kórsetkishi bahalanadı. Bul kórsetkishler qatarına tómendegiler kiritiledi: Óz aylanıs qarjılarınıń naqlıǵı (ÓAQN);

ÓAQN = ÓQD - UMA

Bunda: ÓQD - óz qarjılarınıń deregi;

UMA - uzaq múddetli aktivler.

2. Zapas hám qárejetlerdiń óz hám qarız qarjıları esabına qarjılandırılıw deregi (ÓQQED);

ÓQQED=ÓAQN+UMKQ

Bunda:

UMKQ - uzaq múddetli kreditler hám qarızlar

3. Zapas hám qárejetlerdi jámi derekler esabına qarjılandırıw deregi (JDEQD)

JDEQD= ÓQQED+QMKQ

Bul jerde:

QMKQ - qısqa múddetli kreditler hám qarızlar (olar qatarına zat jetkerip beriwshi hám kesip alıwshılar menen esap-kitaplar da qosıladı).

keste

Uzaq múddetli aktivlerdi óz hám qarız qarjıları esabına qarjılandırıw koefficientleri

Kórsetkishler