Termiz davlat universiteti fizika matematika fakulteti

{* Paskal tilida * }
{ * determinantni Gauss usulida hisoblash * }
uses crt;
label 10;
var
z,i,n,k:integer;
d:real;
a:array[1..4,1..4] of real;
b:array[1..4,1..4] of real;
begin
clrscr;
write(‗ determinant o‗lchamini kriting N=‘);
readln(n);
writeln(‗ determinant elementlarini kriting ‗);
for i:=1 to n do
for z:=1 to n do
begin
gotoxy(z*20,i+4);
write(‗a(‗,i,‘;‘,z,‘)=‘);readln(a[i,z]);
end;
k:=1;
10: for z:=k+1 to n do b[k,z]:=a[k,z]/a[k,k];
for i:=k+1 to n do
for z:=k+1 to n do a[i,z]:=a[i,z]-a[i,k]*b[k,z];
k:=k+1;
if k<=n then goto 10;
d:=1;
for i:=1 to n do
d:=d*a[i,i];
write(‗ determinantti qiymati d=‘);writeln(d:6:2);
readln;
end.
Determinant o‗lchamini kriting N=3
determinant elementlarini kriting
a(1;1)=2 a(1;2)=7 a(1;3)=13
a(2;1)=3 a(2;2)=14 a(2;3)=12
a(3;1)=5 a(3;2)=25 a(3;3)=16
determinanti qiymati d= -3.00

3.Matritsalar va ular ustida amallar.

Matritsa haqida tushuncha.

a_ik haqiqiy sonlar n ta satr va ustunda joylashgan quyidagi to’g’ri to’rtburchak

Shaklidagi jadvalga n x m o’lchali matritsa deyiladi.

a_ik haqiqiy sonlar matritsa elementlari deb ataladi. 1 x m o’lchamli matritsaga satr matritsa, n x 1 o’lchamli matritsaga ustun matritsa deyiladi. Nol matritsa deb har bir elementi nolga teng bo’lgan matritsaga aytiladi.

n x m o’lchamli A=(a_ik) va B=(b_ik)matritsalar berilgan bo’lsin. Agar matritsalarning barcha elementlari o’zaro teng bo’lsa, matritsalar o’zaro teng deyiladi va A=B ko’rinishida yoziladi.