Termiz davlat universiteti «gaz kimyosi» fanidan

Boyl-Mariott qonuni: berilgan miqdordagi gaining o‘zgarmas haroratdagihajmi shu gazning bosimiga teskari proporsionaldir.
Bundan:
pV=constbu yerda p — bosim, V — gazning hajmi.


Gey-Lyussak qonuni: o‘zgarmas bosimda gaz hajmining o‘zgarishi
haroratga to'g'ri proporsional, ya‘ni
VT=const, bu yerda T— harorat, K (Kelvin) hisobida.


Boyl-Mariott bilan Gey-Lyussakning birlashgan gaz qonuni:
pV/T= const.
Bu formula odatda gazning biror boshqa sharoitdagi hajmi ma‘lum bo'lganda uning berilgan sharoitdagi hajmini hisoblab topish uchun ishlatiladi. Agar normal sharoitdan boshqa sharoitga (yoki normal sharoitga) o'tiladigan bo ‘lsa, u holda bu formula quyidagicha yoziladi:

Gazlarning holat tenglamalari—Mendeleyev-Klapeyron, Boyl- Marriot, Gey-Lyussak, Sharl qonunlari gazlarning hajm, harorat, bosim, gaz massasi kabi fizik ko'rsatkichlarning orasidagi o'zaro bog'liklarni quyida yoritib berishga harakat qilamiz:

1) Mendeleyev – Klapeyron:	pV  ^mRT ; ^M(41) pV  vRT;
2) Boyl – Mariott	p^1^V^2^;(42) p2 V1
3) Gey-Lyussak ^P^^constV/T = const.	p^1^P^2^;yoki ^p T^^p T^;(43) T1 T2 1 2 2 1
4) Sharl qonuni ^V^^const	P1V1 / T1 = P2V2 / T2 ; (44)

Bu qonunlarda real va ideal gazlar orasidagi farq ko'rsatilgandir, biz bunga to'xtalmay ayta olamizki real gazlar uchun eng asosiy ko'rsatgichlardan bin bo'lib, bu o‘ta siqiluvchanlik koeffltsiyenti hisoblanadi.