Termiz davlat universiteti saidmuradova saxiba jalmuradovna nazar eshonqul asarlarida badiiy psixologizm

Tadqiqotning dissertatsiya bajarilayotgan oliy taʼlim muassasasining 
ilmiy-tadqiqot ishlari rejalari bilan bogʻliqligi. Dissertatsiya tadqiqoti Termiz 
davlat 
universiteti 
ilmiy-tadqiqot 
ishlari 
rejasining 
№ 
OF-07 
”Adabiyotshunoslikning nazariy masalalari va folklorshunoslik muammolarini 
tadqiq etish”mavzusidagi(2017-2021y.y.) ilmiy-tadqiqot doirasida bajarilgan. 
Tadqiqotning maqsadi – Nazar Eshonqul asarlarida ifodalangan badiiy 
psixologizm hodisasini yondosh adabiy tushunchalar bilan uygʻunlikda ilmiy tadqiq 
etish hamda shu orqali adib ijodining milliy adabiyot taraqqiyotidagi oʻrnini, komil 
insonni tarbiyalashdagi amaliy ahamiyatini belgilashdan iboratdir.
Tadqiqot vazifalari:
- Nazar Eshonqul asarlarida badiiy psixologizm koʻrinishlari va shakllarini 
tadqiq etish natijasida milliy nasrimiz taraqqiyot tamoyillarini belgilash; 
- yozuvchi asarlarida jahon adabiyotining badiiy sintezi taʼsirida yaratilgan 
nasr namunalarida badiiy psixologik tasvir uslubining rivojlanish tamoyillarini 
belgilash; 
- Nazar Eshonqulning romanga xos obraz yaratishdagi mahoratini badiiy 
psixologizm tadqiqi orqali ochib berish hamda “Go‘ro‘g‘li yohud hayot suvi” 
romanida psixologik tasvir va badiiy uslub uygʻunligini tadqiq etish;
- Nazar Eshonqul asarlari asosida lirik tasvir, majoz va badiiy psixologizm 
dialektikasini ilmiy tadqiq qilish. 
Tadqiqotning obyekti. Dissertatsiya obyekti sifatida Nazar Eshonqulning 
“Goʻroʻgʻli yohud hayot suvi” romani, “Momoqo‘shiq” qissasi, “Tobut”, “Maymun 
yetaklagan odam”, “Ajr”, “Ogʻriq lazzati”, “Bevaqt chalingan bong”, “Shamolni 
tutib boʻlmaydi” kabi bir qator hikoyalari tahlil uchun tanlangan. 
Tadqiqotning predmetini badiiy psixologizmning oʻzbek adabiyotida 
vujudga kelishi, takomili, voqelanish shakllari; badiiy psixologizm uslubidan 
foydalanish borasida N. Eshonqul ijodida namoyon boʻladigan xususiyatlar: milliy 
xarakter va badiiy psixologizmning oʻzaro aloqadorlik dialektikasi, milliy obraz va 
psixologik tasvir muvozanati, psixologik mahoratning majoz, lirizm bilan 
aloqadorligi tashkil qiladi.