8.6 - rasm. Sovutgich mashinasining tuzilishi
Termodinamik tizim sikl davomida temperaturasi past bo‘lgan termostatdan (T2) Q2 issiqlik miqdori oladi va temperaturasi yuqori bo‘lgan termostatga (T1) Q1 issiqlik miqdorini uzatadi.
,
shuning uchun bajarilgan ish manfiy hisoblanadi.
,
yoki .
Temperaturasi yuqori bo‘lgan termostatga (T1) berilgan Q1 issiqlik miqdori temperaturasi past bo‘lgan termostatdan (T2) olingan Q2 issiqlik miqdoridan tizim ustidan tashqi kuchlar bajarilgan A ish qiymatiga kattadir.
Tizim aylanma jarayon natijasida o‘zining boshlang‘ich holatiga qaytadi va tizimning ichki energiyasi o‘zgarmaydi:
; . (8.26)
Odatda, aylanma jarayon vaqtida tizim tashqaridan issiqlik miqdorini olishi va unga uzatishi mumkin, shuning uchun
Q = Q1 – Q2 ,
bu yerda Q1 – tizimning olgan issiqlik miqdori; Q2 – tashqariga uzatgan issiqlik miqdori. Shu sababli aylanma jarayon uchun foydali ish koeffitsiyenti quyidagicha aniqlanadi:
. (8.27)
Termodinamik jarayon agarda, avval to‘g‘ri siklda va keyin teskari siklda sodir bo‘lsa, u o‘z holatiga qaytuvchi jarayon deb hisoblanadi.
Chunki bu holda atrof - muhit va qaralayotgan tizimda ortiqcha o‘zgarishlar sodir bo‘lmaydi.
Shu sharoitga ega bo‘lmagan barcha jarayonlar qaytmas jarayonlar deb hisoblanadi.
Istalgan muvozanatdagi jarayon qaytar jarayondir, chunki tizimda sodir bo‘ladigan muvozanatli jarayon uchun u to‘g‘ri yoki teskari yo‘nalishda o‘tishi muhim emas.
Karno sikli, ideal issiqlik mashinasining foydali ish koeffitsiyenti
Karno sikli, bir-biriga bog‘liq navbatma-navbat sodir bo‘ladigan ikkita izotermik va ikkita adiabatik jarayonlardan iboratdir (8.7 - rasm).
Do'stlaringiz bilan baham: |