Thesis · January 2022 doi: 10. 13140/RG

1.2.1-rasm. Izokosta.
C C
va nuqtalarni tutashtiruvchi chiziq (1) tenglamani ifodalovchi
W r
izokostani beradi. Izokostaning har bir nuqtasiga mos keluvchi resurslar sarfi kombinatsiyasining qiymati umumiy xarajat C ga teng. Masalan, A va B nuqtalar uchun quyidagi tenglikni yozish mumkin:
C W L_A rK_A W L_B rK_B.
Agar nuqta _0N1N₂ uchburchak ichida yotsa, shu nuqtaga mos resurslar kombinatsiyasini olganda, firma o’z byudjetini to’liq sarflamaydi. Masalan M nuqta uchun (1)-tenglama quyidagicha yoziladi:
W L_M rK_M C. (2)
(1) tenglama firmaning har bir umumiy xarajati uchun grafikda alohida izokosta bilan ifodalanadi. Agar firmaning umumiy xarajatlari ikki variantda bo’lsa, ya’ni C₁ va C₂ hamda C₁  C₂bo’lsa, ushbu umumiy xarajatlar uchun izokostalar grafikda quyidagicha joylashadi (1.2.2-rasm).

Firma byudjetining o’sishi yoki resurslar narxining pasayishi izokostani o’ngga siljitadi, byudjetning qisqarishi va resurslar narxining oshishi izokostani chapga siljitadi. ^K
1.2.2-rasm. Izokostaning joylashuvi.

(1)-tenglamani quyidagi ko’rinishda yozamiz: K  ^C ^_^{W }_L. (3) r  r 
(3)-tenglamadan kelib chiqadiki izokostaning burchak koeffitsienti

quyidagiga teng: ^K _{ }^W . (4)
L r
Izokostaning burchak koeffitsienti ^_^{W }_ shuni ko’rsatadiki, agar firma _r
 r 
narxda ^W birlik kapital sotib olish uchun bir birlik mehnat sarfidan voz kechsa (
r
W so’m iqtisod qiladi), ishlab chiqarishdagi umumiy xarajat qiymati o’zgarmaydi. Masalan, agar ish haqi 20 so’m, kapitalga ijara haqi 5 so’m bo’lsa

^K ^{W  20 сум}  4, yoki K 4L.
L r  5 сум
Demak, firma umumiy xarajatni o’zgartirmasdan bir birlik mehnatni 4 birlik kapital bilan almashtirishi mumkin.
Endi firmaning umumiy xarajatlari cheklanganda maksimal mahsulot ishlab chiqarishga erishish masalasini grafik usulda yechilishini ko’rib chiqamiz.

L