Тиббиёт институтлари талабалари учун ўҚув адабиёти

1. Бактериологик усул. Лаборатория ходимларнинг малакасини, экиш учун материал олиш муддати ва тўғрилиги, муҳитнинг сифати кабилар бактериологик текшириш усулининг энг асосий ва зарурий шартларидир. Натижасини идишлардан, стерил тампон, шиша таёқча, қошиқча, сим билан олинган материални экиш, бир неча маротаба текшириш, антибиотиклар берилгунча материал олиш каби шартлар бактериологик текширишнинг сифати ва мусбат натижасини оширади.
Эгри гемаглютинация реакцияси ҳам касалликнинг 5–кунларидан бошлаб мусбат натижа бера бошлайди. Унинг диагностик титри 1:160 ва ундан юқори бўлса мусбат ҳисобланади.
Ҳозирги вақтда ичбуруғ ташхисотида қонда ва бошқа биологик суюқликларда антигенларни аниқлайдиган бир қанча усуллар АЭГР – аутоэритроцитлар гемагглютинация реакцияси, О-АГАР-агрегат гемагглютинация реакциялари қўлланилмоқда.
Ректороманоскопия жуда катта аҳамиятга эга бўлган морфологик текширув усулидир. Ректоскоп ёрдамида йўғон ичакнинг пастки 30 смли қисми шиллиқ пардасида юз берган патоморфологик ўзгаришларни кўз билан кўриш мумкин. Ичбуруғ ташхисотида Цуверкалов тери-аллергик реакциясидан ҳам фойдаланилади.
Ичбуруғни сальмонеллёз, вабо, амёбиаз, носпецифик ярали колит, йўғон ичак раки, балантидиаз ва бошқа касалликлардан фарқлаш керак.
Давоси. Ичбуруғга чалинган беморларни даволаш мақсадли ва асосланган бўлиши шарт.
Даволаш парҳези даволашда етакчи ўринни эгаллайди. Беморларга ичак шиллиқ қаватини механик ва кимёвий таъсирлайдиган маҳсулотлар кирмайдиган Певзнер бўйича 4- стол буюрилади. Касалликнинг ўткир даврида гўштли ва товуқ шўрва, қайнатилган балиқ, бўтқалар, тоза творог, 2-3 кунлик қатиқ, қаттиқ нон, анор тавсия этилади. Бемор кунига кам-кам 4-5 марта овқатланиши керак.
Даволашнинг асосий омилларидан бири кўпроқ суюқлик истеъмоли ҳисобланади. Беморларга регидрон, глюкосолан, уй шароитида эса қанд-тузли эритма (1 литр қайнатиб совутилган сув+40г оққанд кукуни+5г туз+2,5 чой қошиқ ичимлик содаси) си тавсия қилинади.
Дори-дармонли даволаш қўзғатувчи ва унинг заҳарига қарши, патогенетик ва симптоматик буюрилиши шарт. Касалликнинг 1-2 кунида ошқозонни ювиш, тозаловчи ҳўқна ўтказиш даволаш самарасининг юқори бўлишини таъминлайди. Ичак энтеросорбитлари (смекта, бектит-М) бактериялар ва уларнинг заҳарларини организмдан чиқаришга самара беради. Бектит-М таркибида алюминосиликат сақлаган юқори энтеросорбцион фаолликка эга меъда ичак йўлининг фаолиятини тез тиклайдиган самарали препарат. Препарат ўткир ва сурункали диареяларда, ўткир ичак инфекциялари (сальмонеллез, ўткир ичбуруғ, эшерихиозлар, овқат токсикоинфекциялари ва бошқалар)да, ҳамда ичак кучаниқларида қўлланилади. Бектит катталарга 1 пакетдан кунига 3маҳал суспензия ҳолида буюрилади. Пакетдаги кукун қайнатиб совутилган сувга (сув харорати 18-20*С) аста-секинлик билан суспензия ҳолига келгунча аралаштирилади. Болалар учун 1-2 ёшда кунига 1 пакетик , 2 ёшдан катталарга 2 пакетик кунига 3 мартага белгиланади. Болаларга кукун қанд, глюкоза ёки асал билан ширинрок ҳолда бериш мумкин.