Тиббиёт институтлари талабалари учун ўҚув адабиёти


Download 2.08 Mb.
Pdf ko'rish
bet43/174
Sana12.10.2023
Hajmi2.08 Mb.
#1700314
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   174
Bog'liq
Юкумли касалликларда хамширалик

Ташхисоти. Касаллик эпидемиологик анамнезга бир 
маҳсулотни бир неча киши истеъмол қилиши, тайёрлаш 
технологиясига риоя қилмай, узоқ сақланган озиқ-овқатларни 
истеъмол қилиш клиник манзараси, лабораториявий маълумот-
лари ва қиёсий ташхисот ўтказишга асосан аниқланади. 
Нажасни 
бактериологик таҳлил қилиш энг муҳим 
ҳисобланади. Беморнинг тоза нажасини экма қилиш бемор 
организмидан сальмонеллаларни ажратиш (30-60%) имконини 
беради. Экма учун судно ёки тувакдан фақат тоза нажасни олиш 
лозим. Бу идишларда сальмонеллаларга ҳалокатли таъсир қила 
оладиган дезинфекцияловчи моддалардан ҳатто жуда оз миқдори 
ҳам бўлмаслиги керак. Нажасни тампон билан тўғри ичакдан хам 
олиш ва уни Петри косачасидаги озуқа муҳитига экиш мумкин. 
Беморнинг қусиғи ҳам шундай текширилади. Бемордан материал 
олишнинг ҳамма зарур шартлари бажарилиб текширилган ва 
бактериологик текшириш ўтказилган тақдирда ҳам ҳамиша экма 
қилинган нажаслардан мусбат натижа олинавермайди. 


87 
Шунга кўра бактериологик текширувларга қўшимча қилиб 
агглютинация реакцияси (РА), бевосита гемагглютинация реак-
цияси (БГАР), О- антиген билан агрегатгемагглютинация (О-
АГА) каби серологик усуллар қўлланилади.
Давоси: Сальмонеллёзга чалинган беморлар касалликнинг 
кечим оғирлиги, беморлар ёши, қўшимча касалликлар ва яшаш 
жойининг санитария-гигиена ҳолатига боғлиқ ҳолда касалхонада 
ёки ҚВП шароитида даволанади. Сальмонеллёзни даволаш 
қўйидаги тамойилар асосида амалга оширилади: 
-Касалликни 
қўзғатувчи патоген микрофлоранинг ҳаёт 
фаолиятининг тўхтатиш, дисбактериозга қарши курашиш ва 
овқат ҳазм бўлиш жараёнларининг нормаллашуви, тўпланган 
заҳарли моддаларни нейтраллаш ва чиқариб юбориш 
-Бузилган сув-туз алмашинув жараёнини, гемодинамика ва асаб 
бошқариш механизмларини тиклаш. Организмнинг иммунобио-
логик реактивлигини ошириш, рационал парҳез таомлар буюриш 
ва парвариш қилиш. 
Этиотроп даво сальмонеллёзнинг тарқалган шаклларини, 
икки ёшдан кичик болаларни даволашда қўлланилади. Бунда ҳар 
бир беморга алоҳида ёндошиш лозим, беморнинг ёши, 
касалликнинг шакли, кечим оғирлиги ва босқичи, олдинги 
қўлланилган даволаш услуби ҳамда препаратларнинг ижобий ва 
салбий таъсирлари инобатга олиниши шарт. 
Этиотроп даво воситаси сифатида антибиотиклардан (амокса-
циллин, гентомицин, амикацин, офлоксацин, ципролет, сифлокс), 
нитрофуран ҳосилалари (фуразолидон, нифкол, нифрокс), 
сульфаниламидлар (фталазол, фитазин, бисептол), 8-оксихин-
олин ҳосилалари (энтеросептол, интестопан, мексоформ, 
интетрикс) қўлланилади. Фуразолидон 0,1 г дан кунига 3 маҳал, 
бисептол 480 1 таблеткадан 2 маҳал, интетрикс 2 капсуладан 2 
маҳал оғиз орқали буюрилади. Агар улар натижа бермаса
ципрофлоксацин (ципролет) 0,5 г дан 2 маҳал, норфлоксацин 0,4 
г дан 2 маҳал, офлоксацин (таривид) 0,2 г дан 2 маҳал овқатдан 
кейин тавсия этилади.
Патогенетик 
даво 
сальмонеллёзнинг 
барча 
клиник 
шаклларини 
даволашда 
тавсия 
этилади. 
Касалликнинг 
гастроинтестинал 
шаклларини 
даволашда 
регидратацион 


88 
терапиянинг самараси юқоридир. Регидратацион даволаш асосан 
икки йўл орқали амалга оширилади:
1. Оғиз орқали регидратацион даволаш учун глюкосолан, 
регидрон, ВОЗ эритмаси, уй ва касалхона шароитида тайёрланган 
қанд-тузли эритмалар қўлланилади. Оғиз орқали регидратация 
усули қанчалик вақтли қўлланса, самара шунчалик юқори бўлади. 
2. Беморларда оғиз орқали регидратацияни амалга ошириш 
қийин бўлса, беморда қусиш аломатлар кузатилса, бемор 
суюқликларни ича олмаса, вена ичи орқали регидратация амалга 
оширилади. Вена ичи орқали регидратацион даволаш тузли 
эритмалар (Рингер эритмаси, «Дисоль», «Трисоль») ни қуйишни 
ўз ичига олади. Тузли эритмалар касаллик кечимининг оғирлиги, 
сувсизланиш даражасига мос ҳолда қуйилади.
Касалликнинг тарқалган шаклларида умумий заҳарланиш 
белгилари яққол намоён бўлганлиги учун умумий заҳарланишга 
қарши воситалар буюрилади. Умумий заҳарланишни бартараф 
қилиш учун 5%ли глюкоза, гемодез, 5% декстроза, нормо-
фундин, реополиглюкин, реомакродекс, полиглюкин, 
реосорбилакт, плазма қуйиш тавсия этилади.
Касаллик оқибатида ичак микрофлорасининг, ҳамда овқат 
ҳазм қилишнинг бузилиши юзага келади. Дисбактериозга қарши 
лактобактерин, бифидумбактерин, бификол, колибактерин,
хилак– форте; овқат ҳазм қилишни меъёрлаш учун панкреатин,
мезим форте, креон, панзинорм тавсия қилинади.
Ичакларни буруштирувчи ва ўраб олувчи воситалар
сифатида ўсимликлар йиғмаси сариқ чой, анор пўсти, эман 
пўстлоғи, 95% чой, мойчечак қайнатмалари, крахмал ичиш ва
ҳўқна қилиш учун ишлатилади.
Гипо- ва авитаминозга қарши В гуруҳига мансуб бўлган,
ҳамда С, Р витаминлар буюрилади. Ичакдаги заҳарларни сўриб 
организмдан чиқариш мақсадида энтеросорбентлар - смекта ва 
бектит – М тавсия қилинади.. 
Симптоматик даво воситалари касалликнинг клиник шакл-
ларида юзага келган белгиларни бартараф қилиш мақсадида 
амалга оширилади.

Download 2.08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   174




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling