Tibbiy-mehnat ekspert komissiyalari tomonidan fuqarolarni tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish tartibini yanada takomillashtirishga, nogironlikni va kasbiy mehnatga layoqat yo‘qotilishi darajasini aniqlashga yo‘naltirilgan normativ-huquqiy hujjatlarni tasdiqlash

IV. Nogironlikni belgilash
22. Hayot faoliyatining cheklanganligi darajasiga qarab tibbiy ko‘rikdan o‘tkaziluvchiga, asosiy kasallikning klinik o‘tishini, uning asoratlarini va klinik-ekspert prognozini, shuningdek fuqaroning mehnat faoliyati turini hisobga olgan holda, nogironlikning birinchi, ikkinchi yoki uchinchi guruhi belgilanishi mumkin.
Bunda Nogironlikka olib keladigan asosiy kasalliklar va ushbu kasalliklarda nogironlikni belgilash mezonlari ro‘yxati asos qilib olinadi.
23. Quyidagilar tibbiy ko‘rikdan o‘tkaziluvchini nogiron deb e’tirof etish uchun asos hisoblanadi:
sog‘liqning organizm funksiyalarining barqaror buzilgan holda yomonlashishi;
hayot faoliyatining cheklanganligi (shaxs tomonidan o‘ziga-o‘ziga xizmat ko‘rsatish, mustaqil harakatlanish, mo‘ljal olish, muomala qilish, o‘z xulq-atvorini nazorat qilish, o‘qish yoki mehnat faoliyati bilan shug‘ullanish layoqati yoki imkoniyatining to‘liq yoki qisman yo‘qolishi).
24. Quyidagilar nogironlikning sabablari hisoblanadi:
umumiy kasallik;
mehnatda mayib bo‘lganlik;
kasb kasalligi;
bolalikdan nogironlik;
Chernobil AESdagi halokat tufayli mayiblanganlik yoki kasallanganlik;
frontda bo‘lish bilan bog‘liq kasallik;
harbiy xizmat majburiyatlarini bajarish chog‘ida orttirilgan kasallik;
harbiy xizmatni o‘tash davrida orttirilgan kasallik;
O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlaridagi xizmat bilan bog‘liq bo‘lmagan kasallik;
O‘zbekiston Respublikasini himoya qilish chog‘ida orttirilgan mayiblik (yaralanish, shikastlanish, kontuziya);
O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlaridagi xizmat bilan bog‘liq bo‘lmagan mayiblik (yaralanish, shikastlanish, kontuziya);
harbiy xizmat majburiyatlarini bajarish chog‘ida orttirilgan mayiblik (yaralanish, shikastlanish, kontuziya);
harbiy xizmat majburiyatlarini bajarish bilan bog‘liq bo‘lmagan baxtsiz hodisa oqibatida orttirilgan mayiblik (yaralanish, shikastlanish, kontuziya);
fuqarolik burchini bajarish bilan bog‘liq holda orttirilgan kontuziya, mayiblik.
25. Nogironlikni belgilash to‘g‘risidagi qaror klinik-psixologik, ijtimoiy-maishiy va kasbiy omillar kompleksini baholashga asoslanadi. Bunda kasallikning xususiyati, funksiyalarning buzilish darajasi, davolash, reabilitatsiya tadbirlarining samaradorligi, kompensator mexanizmlarining holati, klinik va mehnat prognozi, reabilitatsiya qilish potensiali, ijtimoiy moslashish imkoniyati, ijtimoiy yordamning har xil turlariga muhtojlik, shaxsiy yo‘naltirilganlik, mehnatning aniq shart-sharoitlari va mazmuni, kasbiy tayyorgarlik, yosh va shu kabilar hisobga olinadi.
Tibbiy ko‘rikdan o‘tkazish chog‘ida tibbiy-mehnat ekspertizasida, kasallik yoki nuqsonning xususiyatidan qat’i nazar, har bir holatda bemor organizmining barcha tizimlari kompleks tekshiriladi. Sog‘liqning va ijtimoiy moslashish darajasining holatini asosli baholash maqsadida funksional laboratoriya tekshirishlari ma’lumotlaridan foydalaniladi. Bemorning kasbiy mehnat faoliyati e’tiborga olinadi. Bemorning shaxsiy xususiyatiga, uning ijtimoiy moslashish imkoniyatiga e’tibor qaratiladi.