Tibbiyot kаsbigа kirish (Хirurgik bеmоr bоlаlаrni pаrvаrish qilish)

Bog’lamni kuzatish. Narkozdanuyg’onayotgandabemorqimirlabbog’lamni olib
tashlashi yoki surib qo’yishi mumkin.Bu esa yaradan qon ketishiga yoki yara
ifloslanib yiringlashiga olib kelishi mumkin. Ba’zida bola uxlab yotganda ham
bog’lam qon bilan ifloslanib qolishi mumkin. Povyazka mojet propitat’sya
krov’yu i pri spokoynom so stoyanii bol’nogo. Bunday holatlarda hamshira
tezda vrachni ogohlantirishi kerak va ifloslangan bog’lam almashtirilishi
lozim.
Terini parvarishlash. Terini noto’g’ri
parvarishlasak suyak chiqib turgan joylarda
yotoq yaralar
 paydo bo’lishi mumkin.Klinik
jihatdan bu teri qizarishi bilan namoyon
bo’ladi. Keyinchalik bu sohada to’qima
o’ladi, teri ko’chadi, to’qimalarni yiringli
parchalanishi yuzaga keladi. 
Yotoq yaralar
profilaktikasi: operatsiyadan keyingi davrda bemorni aktiv holatga keltirish,
terini kamfora spirti bilan artib turish, massaj, tanani yumshatib turuvchi
yumshoq doira balonchalarni ishlatish. Davolash: antiseptik eritma bilan
tozalash, Vishnevskiy mazi bilan bog’lam qo’yish, 5% kaliypermanganat
eritmasida yuvish. Defekatsiyadan keyin albatta oraliq soha yuvilishi lozim.
Ayollarda defekatsiya bo’masa ham har kuni oraliq soha yuvilishi lozim.

---

Bolalar sovuqqotishga juda sezgir bo’lishadi. Shu sababli ham operatsiya
xonasi, operatsiyadan keyingi xonada ham havo harorati 20-22°S bo’lishi
kerak. Chala tug’ilgan va chaqaloqlarda alohida maxsus xonalar bo’lishi lozim.
U yerda havo harorati 22-26°S bo’lishi kerak. Havo harorati 34-37°C bo’lgan
ochiq yoki yopiq kyuvezlar bo’lishi ham maqsadga muvofiqdir.
Operatsiyadan keyin bemor narkozdan uyg’onguncha chalqancha gorizontal
holatda yotishi lozim. Birdan bosh tomonini ko’tarish tavsiya etilmaydi, sababi
bolani kollapsga tushishiga olib kelishi mumkin.
Qusish paytida bemorni yonida kuzatib turish kerak. Bunday paytda bola
boshini yonboshga burish lozim. Qusishdan keyin bemor og’zi paxta bilan
artiladi. Operatsiyadan keyingi kuni tanani yuqori qismi 30° burchak ostida
ko’tarilishi lozim. Asosan bu davrda drenaj naychalar va kateterlarga ehtiyot
bo’lish kerak. Sababi bola ulardan tezroq xalos bo’lishni xohlaydi va qo’li bilan
yulib tashlashi mumkin.
Agar mahalliy og’riqsizlantirish ostida operatsiya bo’lgan bo’lsa suv (shirin
choy) ichirish mumkin. Umumiy narkozda operatsiya bo’lgan bo’lsa 4-6
soatdan keyin, shuningdek qusish bo’lmasa suyuqlik beriladi.
Bemorni ovqatlantirish 6-8 soatdan keyin boshlanadi. Ovqat turi, tarkibi bolani
yoshiga, kasallik xarakteriga va operatsiya turiga bog’liq bo’ladi.Suv-tuz va
oqsil o’rnini to’ldirishga, yetarli vitaminlar berishga katta ahamiyat beriladi.
Gaz chiqarish maqsadida har kuni orqa teshikka gaz chiqaruv naycha qo’yish
tavsiya etiladi.
Bolalardagi xususiyatlardan biri shuki, kichkina operatsiyalardan keyin ham
tana harorati 40-41°C gacha ko’tarilishi mumkin. Shuningdek operatsiya
bo’lgan bolalar talvasaga tushishga moyil bo’ladilar. Talvasa gipoksiya,
giperkapniya, novokain dozasini oshirganda, gipertermiya holatida bosh
miyani narkotik modddalar ta’sirida ta’sirlanishida yuzaga kelishi
mumkin. Hamshira har kuni asosiy funksional ko’rsatkichlarni yozib borishi
lozim:puls, nafas, arterial bosim, harorat, ichilgan va chiqarilgan suyuqlik
(siydik, plevra yoki qorin bo’shlig’idan chiqqan suyuqlik) miqdori.
Bemorni turishiga faqat vrach ruxsat beradi. Hozirgi vaqtda operatsiya turi va
og’irligiga qarab erta turish (2-3 sutkada) tavsiya etiladi.

---

Kichik operatsiyalardan keyin (appendektomiya, churrani kesish) choklar 7-8-
sutkada olinadi. Qorin bo’shlig’i (oshqozon rezeksiyasi, xoletsistektmoiya),
ko’krak qafasi ochilgan (pulmoektomiya, lobektomiya) operatsiyalardan keyin
choklar 9-10 sutkada olinadi. Choklar faqat tibbiy instrument yordamida
olinadi, aseptik bog’lam qo’yiladi.
Operatsiyadan keyingi asorat o’tkazilgan operatsiyaga yoki narkozga bog’liq
bo’ladi.