Tinish belgilari

 
3) Undov belgisi
Undov belgisi quyidagi holda ishlatiladi:
1) his-hayajon ifodalagan gapdan keyin: 
Yoshligimizda naqadar baxtiyor edik!
2) buyurish, tilak, orzu ma’nosini ifodalagan 
gapdan keyin: Hoziroq bularni ko`zimdan yo`qot! Qani 
endi qush kabi osmonda parvoz qilsa!
3) gap boshida kelib, kuchli his-hayajon
ifodalagan undalma, undov hamda ha va yo`q so`zidan 
keyin: Yo`q! Rustam bunday qabihlikka bormaydi hech 
qachon! Azizlar! Sizni mustaqillik bayrami bilan 
tabriklayman! 
 
4) Ko`p nuqta
Ko`p nuqta quyidagi o`rinda qo`yiladi: 1) fikr 
tugallanmaganda: 
Agar 
hozir 
gapingizni 
to`xtatmasangiz...
2) so`zlovchining o`ylashi, mulohaza qilishini 
ko`rsatadi: Bugun... bugun oldingizga o`tsam bo`ladimi?
3) ba’zan kimningdir savoliga javob bermay, 
indamay turganini ko`rsatish uchun: – Mendan 
rozimassiz, bilaman, kechirmaysiz...
4) biror so`z yoki gapning tushirilganini ko`rsatish 
uchun: Bugun yettinchi bo`limga kelib, ... fig`oni oshdi.  
 
Ko`p nuqta, undov va so`roq belgisining 
birga kelishi. Gap mazmuni mazkur tinish belgisining 
birga qo`llanishini taqozo qiladi. Bunda:
1) so`roq mazmunidan his-hayajon kuchliroq 
bo`lgan gapdan keyin avval undov, keyin so`roq belgisi 
birikkan holda (!?) qo`yiladi: Go`zallik olamni 
qutqarishiga kim ishonmaydi!?
2) kuchli his-hayajon bilan berilgan savolni 
ifodalaydigan so`roq gapdan so`ng avval so`roq, keyin 
undov belgisi birikkan holda qo`yiladi: – A?! – 
Xonkeldiyeva turgan yerida surat bo`lib qoldi. – 
Direktorimiz-a?!
3) kuchli his-hayajon ifodalagan va
mazmunan tugallanmagan gapdan keyin avval undov, 
keyin ko`p nuqta birikkan holda (!...) qo`llanadi: – 
Nafisa!.. Nafisaoy!...
 
4) mazmunan tugallanmagan so`roq gapdan 
so`ng avval so`roq, keyin ko`p nuqta birikkan holda (?...) 
ishlatiladi: – Nima dedingiz? Bularning hammasi men 
uchun?...