To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

14.13-rasm. Penoplast.
Poroplast deb, tuzilishi o‘zaro tutash, bo‘shliqlari mavjud serg‘ovak 
plastmassaga aytiladi.
231

---

14.13-rasm . Poroplast.
Noorganik issiqlik izolyatsiyasi materiallari jumlasiga mineral paxta, 
shisha tolalari, penoshisha, shishgan perlit va vermikulit, tarkibida asbest 
bo'lgan issiqlik izolyatsiyasi materiallari, g‘ovak beton va boshqalar kiradi.
Mineral paxta (MV) va undan tayyorlanadigan buyumlar. Mineral 
paxtasilikat eritmalaridan olinadigan tolali issiqlik izolyatsiyasi materialar. 
Tog‘ jinslari (ohaktosh, mergell, dolomit, Ioyli slanets, bazalt, granit, 
diorit va boshqalar), metallurgiya sanoati chiqindilari (domna va yoqilg‘i 
shlaklari) va qurilish materiallari chiqindilari (loy va silikat g ‘isht siniqlari) 
uni ishlab chiqarish uchun xomashyo bo‘lib xizmat qiladi.
Zichligiga ko‘ra mineral paxta 75, 100, 125 va 150 markalarga 
boMinadi. U olovbardosh bo ‘lib, chirimaydi, suv va issiqlikni kam 
o‘tkazadi. Mineral paxtaning o ‘zi turli issiqlik izolyatsiyasi mineralidan 
olingan buyumlar: namat, mato, yarim bikr va bikr plitalar, qobiq, segment 
va boshqalar yasaladigan yarimfabrikat hisoblanadi.
Mineral paxta mato, list yoki rulon material boMib, bitta yoki ikki 
tomoni pishiq iplar bilan tikilgan, bitumlashgan qog‘oz qoplamali mineral 
paxtadan iborat.
14.6. N oorganik issiqlik izolyatsiyasi m ateriallari
232

---

M ineral paxta (M V ) -
oson eriydigan tog‘ jinslari (ohaktosh, 
mergellar, dolomitlar va boshq.), metallurgiya va yoqilg‘i shlaklari (loy 
va silikat g ‘isht bo‘laklari) asosida olingan shishasimon tolali materialdir 
(14.14-rasm). .
14.14-rasm. Mineral paxta.
Tolaning diametri 5-15 mkm, uzunligi 2-40 mm. Mineral paxta 
tayyorlash ikki asosiy jarayondan iborat: vagrankalarda (shaxtali 
eritish xumdoni) xomashyo eritmasini hosil qilish; eritmani tolalarga 
aylantirish. Vagrankada xomashyo qattiq yoqilg‘i (koks) bilan 1300—
1400°S suyultiriladi. Xumdonning tag qismidagi maxsus teshikdan eritma 
to‘xtovsiz chiqariladi.
0 ‘rtacha zichligiga qarab mineral paxta markalari (kg/m3): 75, 100, 
125 va 150. Olovbardosh, gigroskopligi kichik va suv muhitiga chidamli, 
biologik muhitlarga bardoshli.
Mineral paxta granulalanadi va o ‘ralgan holda tashiladi; devorlar 
bo‘shliqligi, qavatlararo plitalar kovaklari, issiq suv magistrallari va 
boshqa konstruksiyalarda IIM sifatida ishlatiladi. Mineral paxta namat, 
matlar (to‘shak), yarimbikr va bikr plitalar, gofri tuzilishdagi buyumlar, 
qobiqlar, segment va sh.k. buyumlar tayyorlash uchun yarim tayyor 
mahsulot hisoblanadi.