To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

227

---

Penopolistirol 
(EPS) polistirolga g‘ovak hosil qiluvchi komponentlar 
qo‘shib tayyorlanadi. Uning o‘rtacha zichligi 25-40 kg/m3, yedirilishga 
bardoshli, suv va kimyoviy muhitlarga chidamli, X =0,05 W/(m.°S), 
ishchi harorati 70°S gacha. Ponopolistirol uch qatlamli panellar, to ‘siq 
konstruksiyalar tayyorlashda ishlatiladi.
14.10-rasm. Penopoliuretan.
Penopolivinilxlorid 
- bikr va elastik ko‘rinishlarda ishlab chiqariladi. 
Bikr polivinilxlorid -60°C dan +60°S haroratda xossalarini qisman 
o ‘zgartiradi. U, odatda, sarg‘ish rangda bo‘ladi, tarkibiga turli pigmentlar 
kiritib, istalgan rangdagi buyum tayyorlanadi. Plitalar 500x750 mm, 
qalinligi 35-70 mm. Uning o ‘rtacha zichligi 95-195 kg/m3, X = 0,06 W/ 
(m.°S), 24 soat ichidagi suv shimuvchanligi 0,3 foiz, ishchi harorati 70°S. 
Ular plitalar, qurilish konstruksiyalari, va truboprovodlarning issiqlik 
izolyatsiyasi uchun ishlatiladi.
M ipora 
- karbamid-formaldegid polimeri tarkibiga ko‘pirtiruvchi 
va qotiruvchi komponentlar kiritib olinadigan juda yengil material. 
Uning o ‘rtacha zichligi 10-20 kg/m3, issiqlik o ‘tkazuvchanligi 0,026-
0,03 W /(m.°S), ishlatish harorati 110°S gacha. Gigroskopikligi va 
mustahkamligining pastligi miporaning kamchiligi hisoblanadi. Mipora 
karkas konstruksiyalar, truboprovodlar va sovitkichlarning issiqlik 
izolyatsiyasi uchun ishlatiladi.
228

---

14.11-rasm. Mipora.
Karbamid smolasi, kukun toMdirgich, qotiruvchi va gaz hosil 
qiluvchi komponent aralashmasini sovuq holda ko‘pchitib, o‘ta yengil 
yacheykali polimerbetonlar olinadi. Ularning o ‘rtacha zichligi 80-200 kg/ 
m3, siqilishdagi mustahkamligi 2 -8 MPa. Fenolformaldegid penoplasti 
ushbu polimer tarkibiga shisha tolasi yoki kauchuk hamda kauchuk va gaz 
hosil qiluvchi alyuminiy kukuni kiritib tayyorlanadi. Tarkibiga kauchuk 
qo‘shilgan fenol-formaldegid penoplastlaming ishchi harorati 200-250°S.