Töb-der tarihi İsmail Aydın “de te fabula narratur” “anlatılan senin hikayendir”
“TÖB-DER Genel Sekreterinin Alınmadığı
Download 3.81 Mb. Pdf ko'rish
|
|
“TÖB-DER Genel Sekreterinin Alınmadığı İzmir Şube Kongresi Olaylı Geçti” İzmir Şubesinin 7. Olağan Kongresine katıl- mak isteyen Genel Sekreter Kemal Uzun, Kongre salonuna alınmadı. Bazı gruplar bu tavırlarına Gültekin Gazioğlu yönetimi- ni tanımadıklarını gerekçe olarak göster- mişlerdir. Bu gelişme üzerine Kemal Uzun salon dışında bir basın toplantısı yaparak “Demokratik kitle örgütlerinde ne böyle bir kongrenin, ne de böyle bir davranış biçiminin izahı yoktur” dedi. Olayla- rın çıktığı kongrede seçimleri Birlik-Dayanışma listesinin kazandığı açık- lanmıştır. 865
Bayrampaşa Lisesi Beden Eğitimi Öğretmeni Kazım Uçkan okula giderken sokakta uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti. 866 TÖB-DER üyesi Uçkan, evli ve bir çocuk sahibiydi. Uçkan, Kırklareli Pınarhisar’da topra- ğa verilecek. Sağmalcılar Lisesi öğrencileri Kazım Uçkan’ın öldürülmesini protesto ederek saygı duruşunda bulundular. 867
TÖB-DER Genel Başkanı Gazioğlu “Ders Ücretleri En Az 100 Lira Olma- lıdır” TÖB-DER Genel Başkanı bazı eğitim enstitülerinin kapatılma kararını eleştirdi. Milli Eğitim Bakanlığı’nı yönetmek gibi bir iddia ve talebimiz
451 yoktur diyen Gazioğlu, Komando Ayvaz lakaplı Ayvaz Gökdemir’in hala bakanlıkta müşavir olarak tutulmasına karşı çıktı. 868
“Tunceli ve Mardin’de İki Öğretmen Öldürüldü” Mazgirt Oymadal Köyü öğretmeni Hasan Çakmak, kaçırılıp işkence edil- dikten sonra öldürüldü. Çakmak, TÖB-DER üyesi olup Devrimci Yol gru- buna yakınlığıyla biliniyordu. Mardin’de ise Merkeze bağlı Yeşilli Köyü öğretmeni Mahmut Dinçer uğradığı silahlı saldırı sonucunda hayatını kaybetti. 869
ni Basan Polis Arama Yaptı” 870 TÖB-DER Gazetesi Şubat ayında çıkmadığı için bu dönemde yaşanan ge- lişmeleri yine günlük gazeteler yardımıyla aktarmaya çalışacağız. “Manisa Ticaret Lisesi Müdürü ve TÖB-DER üyesi Süleyman Yanmaz sağ görüşlü bir öğrenci tarafından tabancayla vurularak öldürüldü. TÖB- DER Manisa Şubesi olayı kınayan bir bildiri dağıttı.” 871
Gazioğlu son günlerde üyelerine yönelik saldırıların arttığını ve 3 üyeleri- nin öldürüldüğünü belirterek “eğer saldırılar ve katliamlar durdurulmak isteniyorsa kararlı ve ciddi bir biçimde cinayet şe- bekelerinin üstüne gidilmeli ve faşist odaklar dağı- tılmalıdır” dedi. 872
“TÖB-DER Faşizme Karşı Birlik Çağrısı Yaptı” TÖB-DER Genel yönetim Kurulu yaptığı iki günlük toplantıdan sonra dün yayınladığı bildiride bütün ilerici, devrimci, demokratik kişi ve kuruluşları fa- şizme karşı işbirliğine çağırmıştır. 873
452 TÖB-DER GENEL MERKEZİ SIKIYÖNETİMCE ARANIYOR Gözaltına alınan Gazioğlu ve Genel Sekreter geç saatlerde serbest bırakıldı. 4 saat süren aramada aralarında Gazioğlu, Kemal Uzun, Öner yağcı ve daktilo memuru Leyla Akbaş’ın bulunduğu kişilerin gözaltına alındığı bildirildi. Aramalar sırasında çekmecelerde Roja Welat gazetesi ile TÖS döneminden kalan ve sağcılar tarafından yakılmak istenen sinema salonun- daki yarı yanmış ve anı olarak saklanan Türk bayrağına da el konulmuştur. 874
“Gazioğlu ve DİSK, TÖB-DER’in Aranmasını Kınadı” 875 “TÖB-DER’in Aranması İle İlgili Tepkiler Sürüyor” 876 “TÖB-DER Genel Başkanı Gazioğlu “Öğretmenlerin Ekonomik Sorunları Çözümlenmeli” dedi. TÖB-DER ile DİSK’e bağlı bazı sendika üyelerinin düzenlediği “Faşizmi Protesto Mitingi” Birinci Kordonda yapıldı. Yürüyüş ve miting sırasında faşizmi yeren sloganlar atan gruplar, Atatürk Anıtı önünde marşlar söyle- yerek dağılmışlardır. 877
TÖB-DER Gazetesi 6 Mart 1979 tarihinde 168 sayı numarasıyla çıkacaktır. Kapağında bazı günlük gaze- telerin küpürleriyle “TÖB-DER, 660 Şubesi, 200 Bin Üyesiyle Demokratik Hakların Savunuculuğu Göre- vini Sürdürmeye Kararlıdır!” yazısı bulunmaktadır. Bu yazıda özetle; TÖB-DER şubelerinin ve üyeleri- nin faşist saldırılara uğradıkları belirtilerek, “(…) Biz TÖB-DER olarak, öteden beri toplumun demokratik- leştirilmesinden yana olduk. Özgürlüklerin korunup
453 geliştirilmesinden yana olduk. Özellikle, eğitimin demokratikleştirilmesi- ni savunduk. Zaten görevimiz de buydu. Faşizme karşı oluşumuz, temel hak ve özgürlüklerin sonlandırılmasına karşı çıkışımız sömürücü egemen çevrelerin şiddetli tepkilerini çekti. Ama biz her koşul altında halkımı- zın, öğrencilerimizin ve öğretmenlerimizin çıkarlarını savunduk. (…) Tüm olumsuzluklara karşın, 200 bine yakın öğretmeni bünyesinde toplayan örgütümüz TÖB-DER, 660 şubesiyle demokratik hakların yılmaz savunu- cusu olmaya devam edecek; faşizme karşı, emperyalizme karşı, şoveniz- me karşı mücadelesini sürdürecektir.” 2. sayfadaki “Örgütümüzden Haberler” başlığında öne çıkanlar şöyle; “Genel Yönetim Kurulumuz Toplandı”, “Eğitim Emekçilerinin Demokratik Talepleri Karşılanmalıdır”, “Irkçı-Şoven- Asimilasyoncu Eğitime Son De-
878
“İzmir ve İzmit Kongreleri” 879
3.sayfada “Faşizme Karşı Görev Başına!” ve “Yargıtay Yönetimimizin Yasallığını Onayladı” 880
yazıları bulun- maktadır. 4. sayfada “Tüm Demokratik Halk Güçlerimiz- le Her Zaman Omuz Omuza Olacağız” başlıklı bir yazıya yer verilmiştir. 881 5. sayfada “Faşist Saldırılar Bizi Yıldıra- maz!”
882 “Faşistlerin Saldırdığı Şubelerimiz”, 883 “Saldırıya Uğrayan ve Yaralanan Üyelerimiz” 884
başlıklı ve fotoğraflı haberler bulunmaktadır. 454 6. sayfada “DİSK’in 12., CUT’un 26. Yıldönümleri Coşkuyla Kutlandı” 885 ,
ğolistan’da Öğretmenlerin Yetiştirilmesi” ve “Temel Hak ve Özgürlükler Korunmalıdır” başlıklı yazılar yer almaktadır. TÖB-DER Gazetesinde yer almayan ancak TÖB-DER’i ilgilendiren bazı ge- lişmeleri yine günlük gazetelere yansıdığı şekliyle buraya aktarmayı uy- gun bulduk: “TÖB-DER Yöneticilerinin Tutuklanması İsteği Reddedildi” TÖB-DER genel Merkezi geçen hafta “TÖB-DER Genel Merkezinde Genel Direniş Hazırlığı Yapıldığı” ihbarı üzerine aranmıştı. Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Savcılığı “Sıkıyönetim Yasasına ve Dernekler yasasına aykırı davrandıkları gerekçesiyle” Gazioğlu ve arkadaşlarının tutuklan- masını talep etmiş, ifade veren yöneticiler mahkeme tarafından serbest bırakılmış ve savcılık talebi reddedilmiştir. 886
“Aksaray TÖB-DER Lokali Arandı”
Aksaray TÖB-DER Lokali arandı, 35 kişi gözaltına alındı. Yapılan aramada üzerlerinde Sıkıyönetimce yasaklanmış yayınlar (Kurtuluş, Emeğin Birliği) bulunduran 35 kişi gözaltına alınmıştır. 887
larına El Koydu” Polis, izin alınmadığı gerekçesiyle Kartal Belediye Düğün Salonunda yapı- lan oylama sırasında 4 seçim sandığına el koymuştur. Ancak daha sonra yapılan görüşmeler sonucu kongrenin yasal olduğu anlaşılmıştır. Bu sıra- da salon dışında bulunan 18 kişi de gözaltına alınmıştır. 888
“12 Mart Protesto Edildi”
Aralarında TÖB-DER, TMMOB, ÇHD ve HALKEVLERİ’nin de bulunduğu 23 demokratik kitle örgütü dün yaptıkları ortak basın açıklamasıyla 12 Mart’ı protesto ettiler. Bu arada aralarında TÖB-DER Gaziosmanpaşa Şu- 455 besinin de yer aldığı 9 kuruluş 12 Mart’ın yıldönümü nedeniyle bir bildiri dağıtmışlardır. 889
“CHP ve TÖB-DER’e Saldırı” Demirci’de Eğitim Enstitüsünün sağ görüşlü öğrencileri CHP ve TÖB-DER binalarını tahrip etti. 890
“Kayseri’de TÖB-DER’li Öğretmen Öldürüldü” Kayseri’de önceki gece evine giderken kurşunlanan Endüstri Meslek Lise- si Müdür Yardımcısı Mustafa Yolcu, kaldırıldığı Tıp Fakültesi hastanesin- de yaşamını yitirdi. 891
çıkan 169. sayısı, örgütün çıkardığı son sayıdır. Kapağında “Bunalımın Sorumlusu Soygun Dü- zenidir”, “1 Mayıs 79 İçin İleri” ve “Başbakan’a Mektubumuz” 892
başlıklı yazılar bulunmaktadır. 2. sayfada “Örgütümüzden Haberler” başlığın- da “Yargıtay Kararı” ve “İhtarname” örnekleri bulunmaktadır. 893 3. sayfada “Öğretmen Okulla- rının 131. Kuruluş Yıldönümü”, “21 Mart Irkçı- lıkla Savaş Günü”, 894
“Yaşasın Paris Komünü”, 895
“8 Mart Uluslar arası Emekçi Kadınlar Günü” 896
yazıları yer almaktadır. 4. sayfada “TÖB-DER’li- ler Yılmayacaktır”, 897
“12 Mart’ın Hesabı Soru- lacaktır” 898
5. sayfada TÖB-DER Merkez Yürütme Kurulu tarafından yapı- lan ortak bir değerlendirme bulunuyor:
“20 Mart Direnişi’nin Birinci Yıldönümü ve Faşizme Karşı Mücadelede Görevlerimiz” başlıklı bu yazıda özetle şu görüşlere yer verilmektedir:
456 kalar, Grev ve Toplu İş Sözleşmesi yasalarının uygulanmasına karşı dire- nişe geçen DİSK’in ve Türkiye işçi sınıfının gücünü ve azmini gösteren bir eylemdi. (…) 1971 sonrasında 16 Eylül 1976 DGM Direnişi işçi sınıfının önemli direnişlerinden biriydi. DGM Direnişiyle Türkiye işçi sınıfı pişiyor ve mücadele azmini ortaya koyuyordu. 20 Mart Direnişi ise kızışan sı- nıflar mücadelesinde faşizme karşı olduğunu ortaya koyan Türkiye işçi sınıfının politik bir tavrıydı. (…) 16 Mart 1976’da İstanbul Üniversitesi’nde yıllardır süren faşist işgali kırıp okula giden devrimci öğrencilerin üzeri- ne bombalarla, silahlarla saldıran faşistler, 7 devrimci öğrencinin canını aldılar. 50’den fazla devrimci öğrenci yaralandı. Katliamı yapan faşistler ellerini kollarını sallayarak kaçtılar. (…) Katliama tüm devrimci demokrat halk güçlerimizin, DİSK’in, TÖB-DER’in, TMMOB’nin ve diğer demokratik güçlerin tepkileri büyük oldu. (…) DİSK Yürütme Kurulunun bu faşist kat- liamı ve tüm faşist katliamları protesto etmek için FAŞİZME İHTAR adı altında 20 Mart’ta başlattığı genel direnişe yüzbinlerce DİSK üyesi işçinin yanında TÜRK-İŞ üyesi ve bağımsız sendikalardan işçiler de katıldılar. (…) 20 Mart Direnişi Türkiye işçi sınıfı açısından “Genel Grev Hakkı”nın alın- masıdır. (…) En geniş anti-faşist, anti-emperyalist, anti-şovenist güç ve eylem birliği sağlanmalıdır. Bu birlik hayatın her alanında, fabrikalardan okullara, mahallelerden en küçük yerleşim birimlerine kadar yaygınlaştı- rılmalıdır.” 6. sayfada “Bölge Toplantıları”, 899 7.sayfada “Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikasıyla Omuz Omuzayız”, 900
“Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Talep- leri”, ile “KTÖS Genel Kuruluna Mesajımız” 901 başlıklı yazılar yer almakta- dır. 8.sayfada TÖB-DER Genel Başkanı Gültekin Gazoğlu’nun 31. 3. 1979 tarihinde yaptığı basın toplantısının metni “Yaşasın TÖB-DER” başlığıyla sunulmuştur. Aynı sayfada “İç İşleri Bakanlığı’ndan İstemlerimiz” başlıklı dilekçe metni bulunmaktadır. Bu dilekçe metninin bazı bölümlerini tarih- sel bir belge olduğundan buraya aktarmayı faydalı bulmaktayız:
TÖB-DER GENEL MERKEZİ “İÇ İŞLERİ BAKANLIĞINDAN İSTEMLERİMİZ”
de sürdürürken, yine yasalar çerçevesinde uluslar arası planlarda kendi konumunda faaliyet gösteren öğretmen ve eğitim örgütleriyle sağlıklı ilişkiler kurarak, karşılıklı bilgi ve deney alış verişlerinde bulunmak iste- 457 mektedir. (…) İlişikte ana tüzüğünü sunduğumuz Dünya Öğretmen sendi- kaları Federasyonu (FISE)’ye derneğimizin üye olabilmesi için yaptığımız başvuruya, bu güne değin maalesef olumlu yanıt alamadık. (…) Bu nedenle TÖB-DER’in FISE’ye üye olabilmesi için 1630 sayılı yasanın 10.maddesi gereğince Bakanlar Kurulu izninin sağlanmasını; “TÖB-DER ‘in Adı Değişiyor” Öte yandan halen yürürlükte olan Dernek Tüzüğümüzün Geçici 1.maddesi “Merkez Yürütme Kurulunun başvurması üzerine Bakanlar Kurulunca izin verildiği takdirde tüzüğün 1.maddesindeki derneğin adı TÜRKİYE EĞİTİM ÖĞRETİM EMEKÇİlERİ BİRlEŞME ve DAYAnIŞMA DERnEĞİ (TÖB-DER) olarak değiştirilecektir. (…) Bu konuda daha önce yaptığımız başvuruya da bugüne kadar olumlu bir yanıt alınamamıştır. (…) Yukarıda sıralanan taleplerimizin karşılanabilmesi için gereğine emirlerinizi saygılarımla arz ederim. 21. 3. 1979 Gültekin Gazioğlu / TÖB-DER Genel Başkanı” TÖB-DER’in kendini anlattığı yayınları burada sona ermektedir. Ancak TÖB-DER Gazetesinin çıkmamış olması TÖB-DER’in etkinliklerinin sona erdiği anlamına gelmemektedir. TÖB-DER’in bundan sonraki yaşadıkları- nı ve faaliyetlerini günlük gazetelere yansıdığı kadarıyla izlemeye çalışa- cağız. Bu konuda en çok Cumhuriyet Gazetesi’ne başvurmaktayız. Bunun nedeni TÖB-DER ile ilgili haberlere en çok yer veren gazetenin Cumhuri- yet gazetesi olmasındandır. “Köy Enstitülerinden Alınacak Dersler Var” Köy Enstitülerinin 39.kuruluş yıldönümü nedeniyle yapılan bir etkinlikte konuşan TÖB-DER Genel başkanı Gültekin Gazioğlu, Köy Enstitülerinden alınacak birçok dersin olduğunu söyledi. 902
TÖB-DER İzmit Şubesi “amaç dışı faaliyette bulunduğu” gerekçesiyle Va- lilik tarfından kapatıldı. 903
458 “TÖB-DER İstanbul Eski Şube Başkanı Öldürüldü”
TÖB-DER İstanbul Şubesi eski başka- nı Celal Çelik kurşunlanarak öldürül- dü. TÖB-DER Genel Başkanı Gazioğ- lu, Yozgat’ta Maraş benzeri katliam planlandığını öne sürdü. Gaziantep ve Elazığ’da iki TÖB-DER üyesi ağır ya- ralandı.
904
Manisa Sarıgöl’de TÖB-DER üyesi Aziz Taşargöl, Ülkücü oldukları söylenen bir grubun bıçaklı sal- dırısına uğrayarak ağır yaralandı. 905
“Gazioğlu; TÖB-DER’e Yönelik Bölücülük İftiraları ve Faşist Saldırılar Arttı” TÖB-DER Genel Başkanı; “bazı politikacılar örgütümüze çamur atmayı meslek haline getirmekten vaz geçmelidirler” dedi. Bu arada 1 Mayıs 1979’da DİSK’in miting ve yü- rüyüşle İstanbul’da kutlamak isteğine Sıkıyöne- tim tarafından izin verilmemiş, hatta İstanbul’da sokağa çıkma yasağı uygulamaya konulmuştur. TÖB-DER, DİSK ile birlikte İzmir’de yapılan 1 Ma- yıs etkinliklerine katılacaktır. Kırklareli’nde TÖB- DER, YSE-İŞ, DEV-GENÇ ve Devrimci Yol tarafın- dan 1 Mayıs mitingi düzenlenmiştir. 906
2 Mayıs tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde 1 Ma- yıs 1977’de Taksim Meydanında hayatını kaybe- den 6 TÖB-DER üyesi için verilen fotoğraflı bir ilan göze çarpmaktadır TÖB-DER şubelerine ve üyelerine yönelik saldırı- lar devam etmektedir.
459 “Elazığ’da TÖB-DER üyesi bir öğretmen kurşunlanarak öldürüldü” Şahin Hayri İlkokulu öğretmeni ve TÖB-DER üyesi Murat Akın, dün sabah çalıştığı okulun önünde kurşunlanarak öldürüldü. Murat Akın’ın Tuncelili olduğu ve cenazesinin Pertek ilçesinde toprağa verileceği öğrenildi. 907 TÖB-DER’e yönelik sağcı güçlerin saldırıları yetmezmiş gibi Sıkıyönetim de harekete geçecektir. 5 Mayıs 1979 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde “TÖB-DER Genel Merkezi Sıkıyönetimce arandı, suç unsuru bulunama- dı” başlıklı haberin detayları şu şekilde;
“Edinilen bilgiye göre dün akşam saat 18.30 sularında TÖB-DER Genel Merkezi’ne bir opersayon düzenleyen ekipler, iki buçuk saat süren ara- mada hiçbir suç unsuruna rastlamamışlardır. Genel Başkan’ın odasının anahtarı bulunamayınca kapı polisler tarafından kırılmış ve odada arama yapılmıştır. TÖB-DER Hukuk Bürosundan Av. İlhan Dişçi ve Yücel Yeşilgöz konuyla ilgili olarak açıklamalar yapmışlardır.” 908
“Kuştepe Lisesi Müdürü ve MHP Şişli İlçe Başkanı Öldürüldü” Kuştepe Lisesi Müdürü ve TÖB-DER İstanbul şubesi kurucularından Do- ğan Erdoğan, evine giren silahlı sal- dırganlar tarafından tabancayla vu- rularak öldürüldü. 909
Doğan Erdoğan TÖB-DER içindeki DİB (Demokrasi İçin Birlik) grubun- dandır. Arkadaşları Doğan Erdoğan için morg önünde bir tören düzenle- mek isteyecekler ancak valilik buna izin vermeyecektir. Erdoğan için İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü önün- de bir basın açıklaması yapan öğretmenler kısa bir yürüyüş yapmışlardır. Bu arada bazı liselerde öğrenciler derslere girmeyerek saldırıyı protesto etmişlerdir. Bazı öğretmenler de öğrencileri protesto eylemine teşvik ettikleri gerekçesiyle gözaltına alınmışlardır. 910
İstanbul şubeleri Doğan Erdoğan için 15 Mayıs 1979 tarihli Cumhuriyet Gazetesine ölüm ilanı ver- mişlerdir. 911
460 TÖB-DER Genel Başkanı yazdığı Anılar’da o günleri şu cümlelerle anlata- caktır:
Dün sabah okula giderken yanına yaklaşan iki saldırganın tabancayla ateş etmesi sonucu hayatını kaybeden Gökçen, 30 yaşındaydı. 914
retmendir. İlk kez bir kadın öğretmen silahlı sağcı saldırganların hedefi olmuştur. TÖB-DER üyesi Cemile Açıkgöz, Tarsus’ta oturduğu lojmanın penceresinden dışarı bakarken açılan ateş sonucu hayatını kaybedecek- tir. TÖB-DER Tarsus Şubesi olayı in- sanlık dışı olarak niteleyen bir bildiri dağıtmıştır. 915
Gazetesi’nde okuyucunun “şaka gibi” diyeceği bir haber bulunuyor. Habe- rin başlığı şöyle:
|
