Toshboyeva sh. K

(3) tenglamaga binoan harorat ortishi bilan orientatsion qutblanish kamayadi: molekulalarning issiqlik harakati kuchayishi sababli, ularning maydondagi orientatsiyasi buziladi. Elektron qutblanish haroratga bo/liq bo’lmaydi, chunki elektronlarning siljishi shunchalik tez sodir bo’ladiki, bunda molekulaning maydon yo’nalishiga nisbatan qanday joylashishidan qat’i nazar, qayta qutblanish sodir bo’lib ulguradi. Molekulaning tuzilishini buzish katta energiya talab qilganligi sababli, atom qutblanuvchanlik haroratga deyarli bog`liq bo’lmaydi. Yuqoridagi fikrlardan deyish mumkin.

Qutblanish tashqi maydonning chastotasiga ham bog`liq. Agar ~ 10 Gts (to’lqin uzunligi ~1 sm) bo’lsa, qutbli molekulalar orientatsiyalanishga ulgurmaydi va R_or yo’qoladi, chastota 10¹³ Gts ga (~10^-4 sm) etganda va undan yuqori bo’lganda R_at yo’qoladi va faqat R_el qoladi.

Qutblanish uchun quydagi tenglamalarni olamiz:

O’zgarmas elektr maydoni uchun Debay tenglamasi-

(4)

Klauzius – Mosotti tenglamasi (qutbsiz molekulalar uchun to’g’ri)-

(5)

yuqori chastotaga ega bo’lgan o’zgaruvchan maydon uchun Lorents- Lorentts tenglamasi-

(6)

bu tenglamani Maksvellning munosabatini hisobga olgan holda chiqarilgan (- cheksiz uzunlikdagi to’lqinlarning sindirish ko’rsatkichi).

kattalikni molyar refraktsiya deb ataladi.

funktsiyasi bo’lgan birga yaqinlashadi. Bu bo’lgan suyuqliklar uchun molyar hajm to’liq qutblanishga yaqinligini bildiradi. F (n²) q (n² - 1) / (n² Q 2) funktsiya odatda 0,25 – 0,50 oraliqda bo’ladi: demak molyar refraktsiya (0,25 – 0,50) V ni tashkil qiladi.