Toshkent – 2023 Mavzu 1«Menejment va marketing asoslari» fanining predmeti, mohiyati, uning maqsadi va vazifalari hamda metodi

Mavsumiylik egiluvchan narx. Mavsum boshi va oxiriga qarab qanday narx qo‘yilishi kerak, qaysi vaqtda narx qabul qilinadi? Ba’zi sotib oluvchilar mahsulotni mavsum boshida sotib olishga tayyor bo‘lib, uning narxiga ahamiyat bermaydilar; boshqalar bo‘lsa, qachon bo‘lsa ham sotib olishga tayyor bo‘lib, mahsulot-ning narxiga katta e’tibor beradilar.
Bu holda firma mavsum boshida katta narx qo‘yib, mavsum oxi­riga kelib narxni pasaytiradi. Shu sababdan zamonaviy mahsulot-larning mavsumiy narxi pasaytiriladi, ertalabki spektakllarga narxni pasaytirish va hokazolar qo‘llaniladi.
4. Narx belgilash strategiyasi.
Yangi tovarlar uchun narx o‘rnatish bu - boshqa tovarlar bi-lan solishtirishdan ham qiyin bo‘lgan muammodir. Boshlang‘ich narx fundamental ma’noga ega, ishlab chiqarishning tijorat va moddiy hayotiga katta ta’sir ko‘rsatadi. Talab, xarajat, raqobat tahlilini olib borishda firma quyidagi ikki strategiyaning birini tan-lashi shart: a) yuqori boshlang‘ich narx strategiyasi, talabdan ,,qaymoq olish" uchun va b) eng past narxni qo‘llab, bozor ichiga tez ,,yorib kirish" strategiyasi.
“Qaymog‘ini olish” narx strategiyasi. Bu strategiyadan aksari-yat bozorga yangi mahsulotni joriy qilishda foydalaniladi. Bunda narx qandaydir bir yuqori darajada belgilanadi, mahsulot esa seg-mentlash natijasida asosiy deb e’tirof etilgan bozorda sotiladi, Bo-zorning to‘yinishidan so‘ng iste’molchilarni jalb qilish maqsadida narx pasaytiriladi. Shunday yo‘l bilan to‘liq daromad eng ko‘p miqdorga yetkaziladi. Shu shart bilan ,,qaymog‘ini olish" strategi-yasida mahsulot yuqori bo‘lishi kerak.
Ushbu strategiya yangi tovarni yuqori narxda sotishni oldindan ko‘ra biladi, shunday narxni to‘lashga tayyor bo‘lgan ma’lum bir sotib oluvchilar guruhi bilan belgilangan va pul tez tushishiga erishishdir. muvaffaqiyati bu strategiyaning xislatlari ko‘p bo‘lib, lining uchun quyidagi shartlami bajarish zarur.


Savol va topshiriqlar

1. 
   Narxning marketing strategiyasidagi rolini izohlab bering.
   
2. 
   Narxga qanday omillar ta’sir etadi?
   
3. 
   Raqobat narx bo‘yicha strategik qaror qabul qilishda qanday rol o‘ynaydi?
   
4. 
   Yangi tovarlar uchun qaysi narx strategiyalaridan foydalaniladi?
   
5. 
   Savdo firmasi tovarni 250 ming so‘mdan sotib oladi va o‘rtacha har 300 tasini 300 ming so‘mdan sotadi. Agar firma bir haftaga narxni 10 foizga arzonlashtirishga rozi bo‘lsa, yalpi foydani saqlab qolish uchun necha dona tovarni sotish kerak bo‘ladi?
   
6. 
   Narxga ta’sir etuvchi talab omillariga nimalar kiradi?
   
7. 
   Narxga ta’sir etuvchi xarajat omillariga nimalar kiradi?