Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

Bevosita demokratiyada davlatni idora etishda xalqning bevosita 
ishtiroki ta’minlanadi, ya’ni davlat ahamiyatiga ega bo‘lgan masalalarni hal 
etishda umumxalq ovoziga qo‘yish (referendum) ni amalga oshirish mumkin. 
Demokratik siyosiy rejimning asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat:
– fuqarolarning huquq va erkinliklari kafolatlanganligi;
– davlat hokimiyatining birdan-bir manbayi xalq ekanligi; 
– vakillik hokimiyat organlarining to‘laqonli faoliyat ko‘rsatishi;
– siyosiy qarorlar qabul qilinishi ustidan xalq nazoratining o‘rnatilganligi;
– hokimiyat vakolatlarining qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud 
o‘rtasida taqsimlanganligi;
– davlatning fuqarolik jamiyati hayotiga qonunsiz aralasha olmasligi; 
– huquqni muhofaza etuvchi organlar faoliyatining qonunga to‘la 
asoslanganligi;
– jamoat birlashmalari tizimining, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish 
organlarining mavjudligi; 
– siyosiy partiyalarning muxolifatda bo‘lish erkinligi ta’minlanganligi;
– siyosiy plyuralizmning qaror topganligi – turli ijtimoiy guruhlar o‘z 
manfaat (fikr) larini erkin ifodalash imkoniyatiga egaligi; 
– fuqarolik jamiyatining shakllanganligi.
Demokratik siyosiy rejim doirasida 
liberal yoki liberal-demokratik rejim 
turlari farqlanadi. 
Liberal rejimda davlat hokimiyati saylovlar yo‘li bilan 
shakllantiriladi, hokimiyatning taqsimlanishi amal qiladi hamda shaxs bilan 
davlat o‘rtasidagi nisbatda ustuvorlik shaxs tomonida bo‘ladi. Liberal rejimning 
o‘ziga xos xususiyati shundaki, inson o‘z mulki, huquq va erkinliklariga ega 
bo‘ladi, iqtisodiy jihatdan mustaqil, siyosiy erkin harakat qiladi hamda so‘z, fikr 
almashish va mulk shakllari erkinligi e’lon qilinadi.
Liberal-demokratik rejimda barcha odamlarning tengligi va ozodli-
gi e’tirof etilib, davlatni boshqarishda xalqning keng ishtiroki ta’minlanadi. 
Fuqarolar huquq va erkinliklarining iqtisodiy asoslari kafolatlanadi. Shuning-
dek, jamiyat ishlarini boshqarish va huquqiy normalarni yaratishda xalq yal-
pi ravishda ishtirok etadi hamda ijro organlari ustidan jamoatchilik nazorati 
o‘rnatiladi. O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgandan keyin, dav-
latni boshqarishda prezidentlik instituti joriy etildi. O‘zbekiston Respublikasi 
boshqaruv shakli bo‘yicha 
prezidentlik respublikasi shaklidagi davlat, tuzilish 
shakli bo‘yicha oddiy – unitar davlatdir, siyosiy rejimiga ko‘ra, demokratik tar-

---