Toshkent «Adolat» 2018 davlat va huquq nazariyasi

504
Odilqoriyev X.T. 
Davlat va huquq nazariyasi
yana uzoq gapirish mumkin... Аna shu maqsadlar uchun barcha mablag‘lar hiso-
bidan 7 trln. 480 mlrd. so‘m va 190 million dollardan ziyod mablag‘ sarflandi»
1
. 
Mazkur choralar inson manfaatlari himoyasiga yo‘naltirilgan, chuqur o‘ylab, 
mulohaza qilingan ijtimoiy siyosatning natijasidir. 
Yuqorida ta’kidlanganidek, jamiyat miqyosida daromadlarni budjet vosita-
sida muvozanatlashdek muhim ijtimoiy funksiyani bajaradi. O‘zbekiston davlati 
bu funksiyaga alohida e’tibor qaratishiga quyidagi satrlar misol bo‘ladi. «Аholi 
daromadlari tarkibida tadbirkorlik faoliyatidan olinayotgan daromadlar ulushi 
tobora ortib bormoqda. Mustaqillik yillarida bu boradagi ko‘rsatkich 10,6 foiz-
dan 52 foizga o‘sdi (MDHdagi eng yuqori ko‘rsatkich)... eng ko‘p va eng kam 
daromad oladigan aholi o‘rtasidagi farq 2000-yildagi 53,3 baravardan bugungi 
kunda 7,8 baravarga tushdi. Bu o‘rinda jamiyatda ijtimoiy barqarorlikning me-
zoni hisoblangan bu ko‘rsatkich xalqaro me’yorlarga ko‘ra, 10 baravar qilib 
belgilanganini aytib o‘tish lozim»
2
.
O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 45-moddasiga ko‘ra, voyaga 
yetmaganlar, mehnatga layoqatsizlar va yolg‘iz keksalarning huquqlari davlat 
himoyasidadir. Yurtimizda katta yoshdagi avlodga, keksalarga hurmat ko‘rsatish 
davlat siyosati darajasiga ko‘tarilgandir. O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi 
bilan 2015-yil «Keksalarni e’zozlash yili» deb e’lon qilinganligi alohida e’tiborga 
molikdir. Vazirlar Mahkamasining 2015-yil 19-oktabrda o‘tkazilgan majlisida 
ta’kidlanganidek, «Keksalarni e’zozlash yili» Davlat dasturi doirasida keksalarni 
har tomonlama qo‘llab-quvvatlash va ularni ijtimoiy muhofaza qilishni kuchay-
tirish tadbirlarini amalga oshirish davom ettirilmoqda, ushbu tadbirlarni 
moliyalashtirishga barcha manbalardan 2,0 trillion so‘mdan ko‘proq mablag‘ 
yo‘naltiriladi
3
. Bu yo‘nalishda Vazirlar Mahkamasi tomonidan 2002-yil 29-martda 
qabul qilingan «O‘zgalar parvarishiga muhtoj keksalar, pensionerlar va 
nogironlarga ijtimoiy yordam ko‘rsatishni kuchaytirish to‘g‘risida»gi qarorining
4
ijrosini izchil ta’minlash ham o‘z ijobiy samarasini bermoqda.
Аsosiy qonunimizning 63-moddasiga ko‘ra, oila jamiyatning asosiy 
bo‘g‘inidir hamda jamiyat va davlat muhofazasida bo‘lish huquqiga ega. Keyingi 
moddada mustahkamlanganidek, davlat va jamiyat yetim bolalarni va ota-onala-
rining vasiyligidan mahrum bo‘lgan bolalarni boqish, tarbiyalash va o‘qitishni 
ta’minlaydi, bolalarga bag‘ishlangan xayriya faoliyatini rag‘batlantiradi. Onalik 
va bolalik davlat tomonidan muhofaza qilinadi. 
1 
Mirziyoyеv Sh. Qоnun ustuvоrligi vа insоn mаnfааtlаrini tа’minlаsh – yurt tаrаqqiyoti vа хаlq 
fаrоvоnligining gаrоvi. – T.: «O‘zbekiston», 2017. – 14-bеt.
2 
Mаmlаkаtimizni dеmоkrаtik yangilаsh vа mоdеrnizatsiya qilishning ustuvоr yo‘nаlishlаri (O‘zbеkistоn 
Rеspublikаsi Prеzidеnti I.А. Kаrimоvning nutq vа mа’ruzаlаri). – T.: «O‘zbekiston», 2015. – 46-bet.
3 
Хаlq so‘zi, 2015-yil 20-оktabr.
4 
O‘zbеkistоn Rеspublikаsi qоnun hujjаtlаri to‘plаmi. 2002-yil, 5–6-sоn, 46-mоddа.

---